22 dec Pilot afgerond met ‘basisinkomen’ voor forensische patiënten
In Den Helder hebben enkele forensische patiënten drie jaar lang meegedaan aan een experiment waarbij ze maandelijks extra geld ontvingen in de vorm van een ‘resocialisatiebudget’: een soort basisinkomen ter bevordering van het resocialiseren. Het was een initiatief van instelling GGZ Noord-Holland-Noord, waarbij men wilde onderzoeken of de kwaliteit van leven van deze ggz-patiënten zou verbeteren en de criminaliteit en maatschappelijke overlast zouden verminderen. De pilot, waar binnen de gemeente gemengde reacties op kwamen, is inmiddels afgerond en heeft een aantal interessante inzichten opgeleverd.
Aan het onderzoek deden in totaal veertien patiënten mee die op of onder de armoedegrens leefden. Zij kregen maandelijks gemiddeld een bedrag van 350 euro extra toebedeeld, waardoor ze tot maximaal 1350 euro per maand te besteden hadden. Waar ze de extra inkomsten aan uitgaven mochten ze zelf bepalen.
De deelnemers waren psychiatrische patiënten met weinig uitzicht op een beter leven. Naast psychische aandoeningen en een strafblad, speelden er ook nog andere problemen zoals verslavingen, schulden en werkloosheid. “Bij hen slaat onze behandeling niet echt aan. Als je constant bezig bent om de eindjes aan elkaar te knopen, blijft er weinig mentale bandbreedte over voor andere zaken”, vertelt psycholoog, initiatiefnemer en projectleider Irene Veldhuis aan Trouw.
Juist deze groep van forensische patiënten was interessant om het onderzoek mee te doen, omdat verbetering in hun situatie tevens maatschappelijke en financiële voordelen met zich mee kan brengen. Volgens Veldhuis kan de samenleving er aanzienlijk op vooruitgaan als het lukt om de criminaliteit terug te dringen: “Denk aan diefstallen, overvallen, inbraken, heling, maar ook moord en doodslag, in de relationele sfeer. Als je de juridische kosten van onder andere politie-inzet en de rechtsgang optelt bij de zorgkosten, inclusief opnames, kom je uit op een ton per jaar per patiënt.”
Beter in hun vel
Inmiddels kan geconcludeerd worden dat de pilot daadwerkelijk heeft bijgedragen aan een verbeterde leefsituatie voor de deelnemers. Veldhuis geeft aan dat ze minder impulsief en agressief gedrag vertonen en dat ze beter in hun vel zitten, zoals een van de deelnemers zelf ook beaamt. In plaats van geld op te maken aan verslavende middelen, werd het onder andere besteed aan kleding en meubels. Uit zogenaamde risicotaxaties komt naar voren dat het risico op delictpleging met 24 procent is afgenomen. Een van de patiënten laat weten onlangs nog te zijn benaderd voor drugssmokkel naar Spanje, maar hij heeft dit aanbod – waar hij 2500 euro voor kon krijgen – wijselijk afgeslagen. “Ook omdat ik mijn leven nu enigszins op de rit heb, inclusief dagbesteding, waarin ik van oude spullen nieuwe maak”, vertelt hij in het artikel van Trouw.
Er waren echter ook deelnemers die wel opnieuw de fout ingingen; zo zijn twee patiënten tijdens het experiment in de gevangenis terechtgekomen. Ook heeft niemand gedurende de pilot een vaste baan gevonden, en was er vooraf een hogere verwachting van de mate waarin de deelnemers hun plek in de samenleving zouden kunnen vinden. “Voor sommigen is dat echt te hoog gegrepen”, aldus Veldhuis. “Die zijn zo ziek, zo beschadigd of hebben zoveel moeite met autoriteit, dat ze min of meer gehandicapt zijn.”
Toch zijn ze bij de zorginstelling positief over het resultaat. Vijf deelnemers zijn zelfs zo vooruit gegaan, dat ze de instelling konden verlaten. Veldhuis: “We zien patiënten gemiddeld twee keer per week voor therapie, medicatie of maatschappelijke ondersteuning, maar deze vijf dus niet meer. Onze zorg is superduur; dit drukt de kosten aanzienlijk.”
Pleisters plakken
Zowel de gemeente Den Helder als instelling GGZ-NHN zien graag een toekomst waarin gebruik wordt gemaakt van een dergelijk basisinkomen voor (onder andere) forensische patiënten. Wethouder Pieter Kos ziet het huidige systeem van toeslagen en regelingen liever verdwijnen en denkt dat een basisinkomen een goed alternatief zou zijn: “We zijn voortdurend pleisters aan het plakken om de onvoorziene gevolgen van alle regelingen en sub-regelingen te repareren, terwijl we het eigenlijk over iets anders moeten hebben, over bestaanszekerheid. Als je die biedt, zie je dat mensen kunnen groeien en weer willen deelnemen aan de samenleving. En niet krampachtig de deur dichthouden uit angst voor de zoveelste deurwaarder.”
Aangezien de pilot in eerste instantie al veel weerstand opriep en door sommigen gezien werd als een ‘beloning’ van criminaliteit, zullen de kosten en de baten nog goed tegen elkaar worden afgewogen. Volgens de wethouder is het echter nog niet zo makkelijk om een waarde aan de resultaten te hangen. “Niet in euro’s althans. Je degradeert mensen daarmee tot een economisch product. Sommigen hebben weer contact met hun familie of kinderen. Hoe druk je dat in geld uit? We gaan binnenkort praten over het afgenomen delictgedrag in de veiligheidsregio.”
Lees hier het volledige artikel van Trouw over het experiment in Den Helder.
Geen reactie's