20 feb Mysterieuze bescherming tegen schizofrenie bij aangeboren blindheid
Al decennia lang proberen wetenschappers het mysterie te ontrafelen: het lijkt erop dat mensen die vanaf hun geboorte blind zijn, geen schizofrenie kunnen ontwikkelen. Hierover schrijft nieuwsplatform Vice. Tot nu toe is er geen enkel geval bekend van iemand die zowel aangeboren blind als schizofreen is. Ook na uitgebreide bevolkingsonderzoeken en zoektochten binnen instellingen voor blinden en psychiatrische patiënten, zijn er geen uitzonderingen voor deze bevinding aangetroffen.
Dat is opvallend, aangezien blindheid vanaf de geboorte vaak gepaard gaat met bepaalde afwijkingen die in andere gevallen de kans op psychische aandoeningen juist vergroten. En nog opmerkelijker: blind worden op latere leeftijd geeft een hoger risico op schizofrenie. Visuele klachten worden steeds meer in verband gebracht met het optreden van psychotische klachten in het algemeen. Het komt regelmatig voor dat er eerst afwijkingen ontstaan in de visuele waarneming, en dat mensen op een later moment psychotische verschijnselen laten zien. Of en hoe het kan dat aangeboren blindheid het ontstaan van schizofrenie voorkomt, is nog een grote vraag.
Er zijn verschillende theorieën over het verband tussen blindheid en schizofrenie die nog verder onderzocht moeten worden. Zo is er een verschil tussen corticale blindheid, waarbij het hersengebied dat visuele prikkels verwerkt niet goed functioneert, en perifere blindheid, waarbij de ogen zelf zijn aangetast. Er zijn tot op heden geen mensen gevonden met schizofrenie en aangeboren corticale blindheid, maar wel enkele met schizofrenie en aangeboren perifere blindheid. Dat zou erop kunnen wijzen dat een bepaalde afwijking in de hersenen enerzijds ten grondslag ligt aan blindheid en anderzijds voorkomt dat schizofrenie ontstaat.
Een andere mogelijkheid is dat het verband te maken heeft met de manier waarop de hersenen een beeld vormen van de realiteit en wereld waarin we leven. Aan de hand van zintuiglijke informatie, maakt het brein bepaalde voorspellingen of verwachtingen van de wereld om ons heen. Als het zicht wegvalt, moet het brein enerzijds meer zelf ‘invullen’ om een juist beeld te creëren, maar anderzijds krijgt het ook minder informatieprikkels binnen die het brein kunnen aanzetten om een verkeerde verwachte waarneming te scheppen.
Mensen die vanaf hun geboorte blind zijn, maken vaak beter gebruik van de informatie die vanuit de overige zintuigen binnenkomt. Psychiater en onderzoeker Tom Pollak legt uit dat de manier waarop deze mensen de wereld om zich heen waarnemen naar verwachting anders is: “We denken dat de interne wereld van blind geboren mensen wat anders is – dat het stabieler is, en ze andere voorstellingen van de werkelijkheid maken. Die stabiliteit beschermt je tegen de fouten en verkeerde gevolgtrekkingen die mensen met schizofrenie of psychoses wel maken.”
Psychiater Steve Silverstein denkt dat er bij blinde mensen nog meer verschillen in de hersenen zijn die de link met schizofrenie kunnen verklaren. Er zijn meerdere eigenschappen die bij mensen met aangeboren blindheid sterk ontwikkeld zijn, terwijl mensen met schizofrenie hier juist moeite mee hebben. Zo is de selectieve aandacht bij blinden doorgaans beter dan gemiddeld en bij mensen met schizofrenie minder goed dan gemiddeld. Ook kunnen blinde mensen toonhoogtes beter onderscheiden, reageren ze sneller op geluiden en aanrakingen, en hebben ze een beter werkgeheugen. Bij schizofrenie is er juist een zekere achterstand in deze vaardigheden. Tevens blijkt uit hersenscans dat bij aangeboren blindheid er meer en andere soorten verbindingen zijn tussen verschillende hersengebieden dan bij mensen die goed kunnen zien, terwijl bij schizofrenie bepaalde hersenverbindingen in mindere mate aanwezig zijn.
Het zou zinvolle inzichten kunnen opleveren als deze vermoedens meer getoetst gaan worden in de praktijk. Silverstein geeft bijvoorbeeld aan dat het een idee kan zijn om mensen met een groot risico op schizofrenie extra gebruik te laten maken van hun andere zintuigen. Als de ogen minder belangrijk worden en de focus op andere zintuiglijke informatie wordt gelegd, heeft dat mogelijk een positief effect op het functioneren van deze mensen. Hoe beter het ontstaan en het voorkomen van schizofrenie in kaart wordt gebracht, hoe beter er naar manieren kan worden gezocht om mensen met deze psychiatrische aandoening te ondersteunen.
Geen reactie's