22 mrt Gevlucht en getraumatiseerd: hoe om te gaan met oorlogstrauma
Op dit moment zijn er al miljoenen mensen in Europa gevlucht wegens de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. Zowel in Nederland als in omringende landen worden deuren opengesteld om deze mensen op te vangen. Niet alleen in regionale opvangcentra, maar bijvoorbeeld ook bij gezinnen thuis. Floortje Scheepers is hoogleraar Innovatie in de Geestelijke Gezondheidszorg en geeft op NPO Radio 1 enkele tips over hoe je het beste met eventuele trauma’s om kunt gaan die vluchtelingen met zich mee kunnen brengen.
De gastvrijheid waarmee mensen hun huis openstellen om oorlogsvluchtelingen op te vangen is hartverwarmend. Volgens hoogleraar Floortje Scheepers is het voor mensen die onderdak bieden echter wel belangrijk om zich ervan bewust te zijn dat vluchtelingen – soms zwaar – getraumatiseerd kunnen zijn of daar op een later moment nog last van kunnen krijgen. Hoe ga je daarmee om, en wat kun je beter wel of juist niet doen om te voorkomen dat deze mensen te veel met hun trauma’s geconfronteerd worden? In het radioprogramma Goed Ingelichte Kring van NPO Radio 1 gaat Scheepers hier dieper op in en deelt ze enkele tips.
“In zo’n eerste fase van acute stress denken sommige mensen dat het heel goed is om bijvoorbeeld helemaal in de emotie van die mensen te gaan zitten, terwijl onderzoek eigenlijk laat zien dat dat averechts kan werken”, vertelt Scheepers. “Bij militairen is dat onderzocht en bleek dat ‘debriefing-activiteiten’ – meteen na het trauma helemaal die emotie uitdiepen – uiteindelijk alleen maar averechts werken en meer klachten geven. Juist in die eerste fase gaat het heel erg over beschikbaar zijn, aanwezig zijn, steunen, zorgen dat er weer wat ritme en rust komt, dat mensen wel kunnen praten over wat ze gezien en meegemaakt hebben, maar dat je niet daar al te actief en psychotherapeutisch (in de eerste instantie) op in moet gaan.”
“Verhalen zijn heel goed om mensen te laten vertellen en om naar te luisteren, maar probeer niet meteen op die emoties in te spelen. […] Ik denk dat luisteren vooral heel belangrijk is, dus aanwezig zijn, beschikbaar zijn om te luisteren naar wat zij zelf willen vertellen en waar ze behoefte aan hebben. En dus om te zorgen voor een soort rust en regelmaat, en te kijken of je kunt zorgen dat ze zo goed mogelijk hun nachtrust kunnen behouden en dat er weer een beetje een normaal ritme in de dag gaat komen. Alleen het ingewikkelde is natuurlijk dat die mensen in een totaal ontheemde situatie zitten, want ze hebben huis en haard achtergelaten, dus het is een nog steeds doorgaande stressfactor, die onzekerheid speelt natuurlijk continu door. Dus het is niet alleen de acute stress van wat ze gezien hebben, maar ook de chronische stress van ‘hoe lang gaat dit duren’, en ‘kan ik weer terug op een bepaald moment’.”
Een andere tip die Scheepers nog noemt is dat het voor de mensen die gevlucht zijn kan helpen als zij zelf de mogelijkheid hebben om iets te doen voor bijvoorbeeld familieleden of landgenoten die het moeilijk hebben. Als je zelf in actie kan komen en iets kan betekenen, kan dat namelijk helpen om het verlammende gevoel wat kwijt te raken en je niet te verliezen in de stress, maar juist weer een beetje grip op de situatie te krijgen.
Beluister hier het volledige fragment uit het interview met Floortje Scheepers op NPO Radio 1.
Geen reactie's