Opinie | De narcist; monster of mens?

15 nov Opinie | De narcist; monster of mens?

Auteur: Mandy Roelvink
Podcastmaker van ‘Narcisme onder de loep’ en tevens student Klinische Psychologie & Psychopathologie

De narcist… een mens met mentale problemen weggezet als monster door de maatschappij; met name door de slachtoffers die hij maakt. Narcisme komt in veel vormen en veel maten. Om iemand een narcist te noemen heb je alleen maar een aantal kenmerken nodig waar deze persoon aan dient te voldoen, tezamen met jouw visie en standpunten, samengesmolten in wat we ‘jouw mening’ noemen. Iemand een narcist noemen staat je dan ook volledig vrij, en dat is maar goed ook! Jouw mening is geen diagnose, want een narcist die gediagnosticeerd is, is dit door professionals en dit is niet een heel veel voorkomende diagnose. Hoe dit komt; daar zijn de meningen over verdeeld. Laten we het erop houden dat narcisten zélf vaak van mening zijn dat er ‘niets aan de hand is’ en laten we daarnaast voorop stellen dat zij zó sluw zijn dat er maar weinig professionals tegen bestand zijn. Een WO-opleiding maakt je namelijk niet ‘narcist-proof’ zogezegd.

Wanneer ben je nu een narcist? Je kunt voor de één een narcist zijn waar de ander hier een hele andere mening over heeft. Narcisme toont zich niet bij eenieder op dezelfde manier, met name hoog intelligente covert narcisten (waar ik het over heb in mijn podcast-afleveringen) weten heel goed bij wie zij wélk toneelspel op moeten voeren. ‘Next level sluw’ en ‘manipulatief’ noem ik ze vaak. In het algemeen is men het erover eens dat om aan de term ‘narcist’ te voldoen je zeer egoïstisch moet zijn maar dan met name als doel om er 1. zelf beter van te worden en 2. zonder hierbij rekening te houden met de gevoelens van anderen óf, erger nog, hier wel bewust van zijn maar er feitelijk niets om geven.

Maar goed, waarom vind ik dan dat we de narcist toch niet als monster moeten wegzetten? Kijk, de narcist is eigenlijk iemand die samen met een menselijke(re) vorm in het lichaam zit. We hebben dus de mens en de narcist. Het is niet heel kort samen te vatten maar de mens zogezegd in het lichaam betreft ook een getraumatiseerd innerlijk kind, die door een verstoring in de symbiose en niet complete totstandkoming van de autonomie is geworden zoals hij uiteindelijk is geworden; een narcistische persoonlijkheid (niet te verwarren met de diagnose narcistische persoonlijkheidsstoornis!). Wanneer je het dus over de narcist hebt, heb je het deels over een mens die feitelijk helemaal niet wíl zijn zoals hij of zij nu is.

Neurologisch is er van alles anders in het brein van een narcist; de amygdala is minder actief en er is hierdoor minder tot geen empathisch vermogen. Ook de neurotransmitters dopamine, serotonine en endorfine werken anders dan bij niet-narcistische personen, maar ook de aanmaak van cortisol is vele malen hoger dan bij een gemiddeld persoon. Dit maakt de narcist dus een patiënt met een mentale stoornis. Hoe groot die stoornis is en in hoeverre de narcist hier last van heeft maakt dat er wel of niet een diagnose plaatsvindt. Let op; ik schets hier een beeld in een kort artikel, wat praktisch onmogelijk is want het gaat véél verder dan dit.

Maar goed, om dan een beeld te schetsen van hoe de narcist zich dagelijks voelt kun je de vergelijking maken met iemand die (elke dag!) depressief is. Ook hier is een storing in de werking van de neurotransmitters zoals hierboven genoemd. Alleen iemand die depressief is heeft veelal wél empathisch vermogen waardoor deze anders handelt dan de narcist. Maar om even aan te geven hoe ongelukkig de narcist eigenlijk is. Diep van binnen, elke… dag… weer!

De narcist doet jou niet zozeer pijn om jou pijn te doen, maar meer omdat hij met wat hij op dat moment doet er béter van wordt. Het is dan ook nooit persoonlijk bedoeld! Dit is iets dat ik met klem benadruk in mijn afleveringen; het is niet persoonlijk!

Je hebt te maken met iemand die eigenlijk valt onder de noemer ‘persoon (patiënt) met mentale issues’. Als je je dit voorhoudt, en jezelf hieraan herinnert, zul je zien dat er een bepaalde stress van je afvalt, je voelt je persoonlijk minder aangevallen en kunt makkelijker afstand nemen van de situatie. Hierdoor bespoedig je je herstel en je genezing.

Mijn eindconclusie is dan ook; de narcist is ook maar een mens, een mens dat trauma gekend heeft. Een mens dat door deze trauma’s veranderd is in een monster die wij zien, die wij bestempelen als zodoende, maar hoe je het wendt of keert is het eigenlijk gewoon een patiënt met mentale problemen. En nee, je hoeft geen medelijden met de narcist te krijgen, maar haat brengt je ook nergens, toch?

Over de auteur

Mijn naam is Mandy Roelvink. Tijdens mijn rechtenstudie was ik al geïnteresseerd in de psychologie en dan met name de psychopathologie. Dit omdat ik hoogbegaafde kinderen heb wat een andere aanpak vereist. Zelf ben ik inmiddels (dankzij de testen van de kinderen) ook ‘gediagnosticeerd’ met een neurodivergent brein (zo noemen ze dat) en na mijn laatste narcistisch ex wist ik dat ik er nu dan toch écht iets mee moest doen. Zo ben ik mij gaan omscholen tot psychologe met als specialisatie de neurodivergente breinen van narcisten maar ook van slachtoffers van narcistisch misbruik.

Helaas ben ik al 11 jaar 100% arbeidsongeschikt (drie hernia’s en fibromyalgie) en kan ik er dus helaas niet mijn fulltime werk van maken, maar dat neemt niet weg dat ondanks dat mijn lichaam een ‘beetje vreemd’ doet, ik mentaal dan ook maar stil moet zitten! Studeren is één van mijn grootste hobby’s en ik doe wat ik kan voor de slachtoffers van narcistisch misbruik zonder enig winstoogmerk; het is écht mijn passie en ik doe dit oprecht met alle liefde.