BRANDSTOF: nieuwe documentaire over burn-out bij jongeren

29 sep BRANDSTOF: nieuwe documentaire over burn-out bij jongeren

Als het woord burn-out valt, wordt er vaak gedacht aan volwassenen die in het midden van hun carrière onderuit gaan door een te grote werkdruk. Toch kampen juist steeds meer jongvolwassenen met burn-outklachten. Hoe kan dat? En hoe gaan ze ermee om? In de documentaire BRANDSTOF gaan Bo van der Meer en Roswitha de Boer-Zuiderveen op zoek naar antwoorden. Het productieteam vertelde ons meer over de film en over hoe deze tot stand is gekomen.

“Soms lijkt het erop dat overspannen raken of een burn-out krijgen er steeds meer ‘bij hoort’. Maar dat is natuurlijk absurd, al helemaal als je zo jong bent.”

Er is de laatste tijd al veel aandacht voor burn-out. Waarom nu toch deze film?

“Ons viel het op dat het onderwerp burn-out vooral op een wetenschappelijke of sociologische manier in het nieuws komt. Cijfers, statistieken en beschouwingen. Maar wat ervaart iemand nu eigenlijk, die volledig opgebrand is? Hoe voelt het fysiek, mentaal en emotioneel? Cijfers en beschouwingen maken impact, maar vergeet je ook weer snel. Emoties en ervaringen beklijven daarentegen veel sneller. Daarom hebben we in onze documentaire BRANDSTOF de persoonlijke ervaring centraal gesteld. We hebben hierbij gekozen voor de verhalen van zes jongeren en jongvolwassenen die opgebrand zijn geraakt. Zij werden op jonge leeftijd gedwongen hun grenzen te herontdekken en vertellen over hun ervaringen.”

Waarom is het belangrijk dat er aandacht komt voor jongeren met een burn-out?

“Als we jong zijn is het heel normaal om een extra tandje bij te zetten als het gaat om studie, bijbanen, uitgaan en vrienden. Op alle vlakken uitblinken is een doel op zich geworden. Maar van een overvolle agenda naar volledig opgebrand raken is een ander verhaal. Soms lijkt het erop dat overspannen raken of een burn-out krijgen er steeds meer ‘bij hoort’. Maar dat is natuurlijk absurd, al helemaal als je zo jong bent.”

“Ondanks de aandacht voor het onderwerp komt het toch zó vaak voor en op steeds jongere leeftijd. Het wordt nog steeds veelvuldig als een persoonlijk falen gezien – niet in de laatste plaats door degene die het overkomt. Uit schaamte durven jongeren hier vaak pas over te praten als het al te laat is. Een film kan helpen in het gevoel dat je echt niet alleen bent. Bovendien kan het dienen als hulpmiddel om vrienden, familie en hulpverleners uit te leggen waar je doorheen gaat. Daarnaast is het voor ons ook belangrijk om de verantwoordelijkheid van dit probleem weg te halen bij het individu en naar de bredere maatschappelijke oorzaken te kijken.”

Wat zou een zorgverlener kunnen hebben aan het kijken van de film?

“Wij zijn natuurlijk zelf geen zorgverleners of wetenschappers. Wij benaderen onze ervaringsdeskundigen als documentairemakers. We onderzoeken onze personages door ze te leren kennen en denken na over hoe we hun emoties en ervaringen het beste kunnen vertalen naar beeld en geluid. Hierdoor kijken we met een andere bril naar het onderwerp. Een zorgverlener heeft met de praktijk-realiteit te maken. Het zou mooi zijn als deze film hen zou kunnen helpen om de ervaring van hun cliënten beter te begrijpen. En wie weet zouden ze de film ook aan kunnen raden aan cliënten.”

Zorgverleners moeten zich altijd op een bepaalde manier tot hun cliënten verhouden. Als documentairemakers is dit in zekere zin ook zo: hoe verhouden jullie je tot de personages uit de film?

“Juist omdat we zulke persoonlijke verhalen willen vertellen is het van belang om een goede band te hebben met onze personages. Regelmatig afspreken en het onderwerp samen uitdiepen. Er voor ze zijn als er verdriet of frustratie opnieuw naar boven komt. We hebben grote bewondering voor de vastberadenheid van iedereen om zijn of haar verhaal te doen en zo aandacht te vragen voor de problematiek.”

Hoe gaat het nu met de personages? Hebben jullie nog contact?

“We hebben met alle personages goed contact. Toen de film af was, hebben we gezamenlijk gekeken en er lang over nagepraat. Ook hebben we regelmatig contact met ze om even in te checken hoe het met ze gaat. Dat is wisselend: met de meesten gaat het nu gelukkig beter. Ze zitten in een andere fase van hun leven. Maar de film is uiteraard ook confronterend voor ze: niet per se op een vervelende manier, maar het is wel een herinnering aan tijden dat het slechter ging met ze.”

Hebben jullie het met de personages uit de film ook gehad over hun eigen behandeling en ervaring met de ggz?

“Jongeren die we hebben gesproken in ons vooronderzoek moesten maanden wachten tot ze bij een praktijk of ggz-psycholoog terecht konden. Financiële middelen om particuliere hulp in te schakelen ontbraken vaak. Een gevolg daarvan is het gevoel in de wachtkamer te zitten: niet door kunnen gaan met je leven. Ze hebben veel gehad aan hulp die uiteindelijk geboden werd, maar die kwam onnodig laat. Dit is wat ons betreft echt een politiek probleem. We belichten dit overigens niet letterlijk in de film, maar zijn wel van plan om er aandacht aan te besteden rondom de film.”

De film is nu af. Wat gaat ermee gebeuren?

“De film afmaken was inderdaad de eerste stap. Maar het belangrijkste moet nog komen: het land in en impact maken! We willen extra aandacht genereren voor het onderwerp door verschillende vertoningen door het land te organiseren met verdiepende thema-avonden. Dan gaan we na de film in gesprek met publiek, psychologen, wetenschappers en ervaringsdeskundigen. Van 4 t/m 10 oktober is het ‘de week van de mentale gezondheid’. Dat is voor ons het startpunt om meer aandacht aan het onderwerp te kunnen geven.”

BRANDSTOF ging eind september in première op het Nederlands Filmfestival in Utrecht en wordt uitgezonden door de NTR op dinsdag 4 oktober 2022 om 23.15 uur op NPO2. De documentaire kan tevens worden teruggekeken via NPO Start. Als je vragen hebt, of contact op wil nemen met de makers voor een eventuele samenwerking in het kader van een thema-avond, verwijzen we je graag naar de website van de producent: www.julyfilm.nl.