20 mrt Herstel mentale gezondheid jongeren zet nog niet verder door
Persbericht RIVM
Het aandeel jongeren dat aangeeft mentale klachten te hebben, daalt nauwelijks sinds de laatste lockdown (begin 2022). Dat laat het nieuwste kwartaalonderzoek van december 2022 zien. Wel is het aantal jongeren dat de huisarts bezoekt voor mentale klachten, zoals depressie, terug op het niveau van 2019, vóór de coronapandemie. De resultaten van het kwartaalonderzoek zijn onderdeel van het Gezondheidsonderzoek COVID-19. Hierin doet het Netwerk GOR onderzoek naar de gezondheidseffecten van de coronacrisis.
Over jongeren zijn 5 eerdere metingen verschenen. Vanaf meetronde 3 zijn ook volwassenen (26 jaar en ouder) onderzocht. Hieronder vatten we de belangrijkste resultaten over de jongeren en tevens enkele resultaten van het onderzoek naar volwassenen samen.
Herstel mentale gezondheid zet niet verder door
In de zomer van 2022 leek het mentaal welbevinden (mentale klachten en zelfdodingsgedachten) van jongeren zich licht te herstellen. In maart 2022 – na de lockdown van eind 2021 – was het percentage jongeren met mentale klachten 39%. In september 2021 was dit nog 25%. Toch liep het percentage jongeren met mentale klachten daarna weer op van 32% in september naar 34% in december. De cijfers over zelfdodingsgedachten hebben een vergelijkbaar verloop. De cijfers over zelfdodingsgedachten – waarbij deelnemers steeds terugblikken op de afgelopen 3 maanden – hebben een vergelijkbaar verloop (8% in september 2021, 17% in maart 2022 na de lockdown, 13% in september en 15% in december). Het herstel van het welbevinden van jongeren zet dus niet verder door.
Persoonlijke corona-gerelateerde gebeurtenissen hebben geen invloed meer op mentale klachten
In alle eerdere rondes hingen mentale klachten, zelfdodingsgedachten en eenzaamheid sterk samen met dingen die mensen meemaakten door corona, zoals ziekenhuisopname. Als je iets had meegemaakt, dan had je bijna 2 keer zoveel kans op mentale klachten. In december was dat verband er niet meer. Wel is er een kleine groep die langdurig last houdt van de gebeurtenissen die ze meemaakten vanwege het coronavirus of de maatregelen.
Jongeren maken zich weinig zorgen om corona
Jongeren maken zich vergeleken met andere onderwerpen weinig zorgen om een coronabesmetting of mogelijke coronamaatregelen. Jongeren maken zich hier wel meer zorgen om dan volwassenen. Verder geven veel jongeren aan dat ze zich zorgen maken om inflatie, hoge gas- en energieprijzen en de woningmarkt. Dit blijkt uit een extra vraag die we stelden over zorgen die zij hebben. We vonden geen verband tussen deze zorgen en de mentale gezondheid van de jongeren.
Meer huisartsenbezoek rondom zelfdoding dan in 2019
Vergeleken met dezelfde periode in 2019, waren er in oktober tot en met december 2022 onder 15- tot 24-jarigen nog 28% meer huisartsenbezoeken die te maken hadden met suïcide. Het kan gaan om zelfdodingspogingen met en zonder fatale afloop, maar ook om suïcidale gedachten. Uit de huisartsgegevens blijkt dat jongeren in de periode oktober-december 2022 even vaak de huisarts bezochten voor mentale klachten (zoals depressieve klachten) als voor de coronapandemie. Bij alle eerdere metingen vanaf 2021 tot en met de zomer van 2022 bezochten meer jongeren de huisarts voor deze klachten dan in 2019. Deze bevinding van eind 2022 is daarom opvallend, omdat het aandeel jongeren dat in de vragenlijst zelf aangeeft mentale klachten te hebben, niet daalde. Een verklaring zou kunnen zijn dat deze jongeren soms geen hulp zoeken. In december zei 20% van de jongeren dat ze mentale hulp nodig hadden. Van hen zocht 16% geen hulp. 5% kon geen hulp vinden, terwijl zij wel hulp zochten.
Aanpak kwartaalonderzoek jongeren
Het kwartaalonderzoek bestaat uit gegevens uit 2 bronnen: het vragenlijstonderzoek en de huisartsengegevens. Tussen 28 november tot en met 14 december 2022 vulden 3.993 jongeren (12-25 jaar) een vragenlijst in over hun mentale en lichamelijke gezondheid. De huisartsengegevens (Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn) gaan over het huisartsbezoek in de periode van oktober tot en met december 2022. Daarvoor houden huisartsen bij met welke gezondheidsklachten en aandoeningen jongeren in hun praktijk komen.
Komende en eerdere metingen
De vragenlijsten voor meetronde 6 zijn ingevuld tussen 28 november en 14 december 2022. Eerdere metingen zijn gedaan in september en december 2021 en in maart, juni en september van 2022. De volgende meetronde staat gepland voor maart 2023.
Resultaten kwartaalonderzoek volwassenen
Ook onder volwassenen is er in december 2022 nog een kwartaalonderzoek gedaan. Een korte samenvatting van enkele resultaten:
De mentale klachten van volwassenen houden geen verband meer met corona-gerelateerde gebeurtenissen die ze meemaakten, zoals een besmetting met het coronavirus of het verliezen van een dierbare. Daarnaast vond er bij volwassenen een stabilisatie plaats in de ervaring van mentale klachten. Tussen juni en september 2022 steeg het aantal volwassenen dat mentale klachten (van 18% naar 21%) en stress (van 25% naar 28%) ervaarde. In de nieuwste meting bleef het percentage mentale klachten (21%) en eenzaamheid (42%) gelijk en nam stress iets af (van 28% naar 27%).
Uit de huisartsgegevens over oktober tot en met december 2022 blijkt dat volwassenen iets vaker de huisarts bezochten voor slaapproblemen dan in dezelfde periode in 2019. Dit was vooral zo bij de oudste leeftijdsgroep (75 jaar en ouder). Ook geheugen- en concentratieproblemen komen nog iets vaker voor dan vóór corona, maar bijna alleen onder de oudste leeftijdsgroep. Daarnaast kwam de jongste leeftijdsgroep (25-44 jaar) vaker in contact met de huisarts voor suïcide (gedachten of pogingen) dan in hetzelfde kwartaal in de voorgaande jaren.
Meer informatie over het totale Gezondheidsonderzoek COVID-19 en de resultaten die tot nu toe gevonden zijn, vind je hier.
* Noot van de redactie: Heb je gedachten over zelfdoding, heb je hulp nodig of maak je je zorgen om een naaste? Neem (anoniem) contact op met 113 Zelfmoordpreventie via chat, of bel 113 of het gratis nummer 0800-0113. De hulplijn is 24/7 geopend. *
Geen reactie's