Win-win op de werkvloer: zorg voor meer neurodiversiteit

28 jul Win-win op de werkvloer: zorg voor meer neurodiversiteit

Regelmatig worden diagnoses als autisme, dyslexie en AD(H)D gezien als een belemmering in het bedrijfsleven. Onterecht, zo vinden meerdere deskundigen. In plaats van het te zien als iets dat in de weg zit om goed te kunnen functioneren, zou men juist meer aandacht moeten hebben voor de talenten die vaak gepaard gaan met zo’n diagnose. Als bedrijven dit soort unieke eigenschappen goed weten te benutten en open staan voor meer ‘neurodiversiteit’, ofwel verschillende type breinen, dan valt er letterlijk en figuurlijk een hoop winst te behalen. In een artikel van NRC werd onlangs uitgebreid ingegaan op dit fenomeen.

Elk brein is uniek, maar over het algemeen is de manier waarop we informatie verwerken voor de meeste mensen redelijk vergelijkbaar te noemen. Van mensen met onder andere ADHD, ADD, autisme, dyslexie en dyscalculie is echter bekend dat de hersenen net even anders met bepaalde informatie of situaties omgaan. Enerzijds kunnen sommige vaardigheden daardoor wat minder ontwikkeld zijn, anderzijds zijn er vaak ook vaardigheden en talenten waar deze mensen juist in uitblinken.

Van die talenten zouden bedrijven heel handig gebruik kunnen maken, maar dat gebeurt nog relatief weinig. En dat is zonde, zo vindt ook Nel Hofmeester, deskundige op het gebied van dyslexie. “De wetenschap ziet dyslexie als een stoornis, waar je voor behandeld moet worden. Ik zie het als een andere manier van denken en informatie verwerken waar veel voordelen aan zitten”, vertelt ze aan NRC. “Als ik al dat gedoe rondom Schiphol zie, dan denk ik: stuur daar in godsnaam een paar dyslectici naartoe. Dan is het probleem zo opgelost.”

Out of the box

Hofmeester: “Dyslectici denken net als andere neurodiverse mensen conceptueel, snel, ze overzien het grotere plaatje en kunnen zien wat er moet gebeuren. Daar kan ik onbeschaamd stellig over zijn: het zijn out-of-the-box-denkers. Ze hoeven niet eerst nog analyses te maken en rapporten op te stellen en dan stapje voor stapje naar verbetering toe, nee, zij zien meteen de oplossing.” Wetenschappers vinden steeds meer aanwijzingen die deze theorie ondersteunen. Zogenaamde neurodivergente breinen zouden beter dan gemiddeld in staat zijn om oplossingen te vinden voor (sterke) veranderingen of urgente situaties. Ook evolutionair gezien brengt dat voordelen met zich mee.

Anna Sarbo van ADHD Nederland beaamt deze eigenschappen: “Neurodiverse mensen zijn vaak degenen die een revolutie teweegbrengen. Zij stappen van de trein af en laten zien dat het ook anders kan.” Juist onder hoge druk en chaotische omstandigheden kunnen mensen met ADHD vaak snel schakelen en met oplossingen komen. Dat talent kan op de werkvloer erg nuttig zijn.

Valkuilen en voordelen

Zo zijn er allerlei positieve eigenschappen te vinden bij neurodivergente mensen die bedrijven in hun voordeel kunnen laten werken. Als je de juiste werkomstandigheden kunt bieden waarin zij optimaal tot hun recht komen, krijg je er mooie resultaten voor terug. Annelies Spek, klinisch psycholoog en tevens hoofd van het Autisme Expertise Centrum, weet waar zowel de valkuilen als de voordelen zitten bij het aansturen van mensen met autisme: “Mensen met autisme denken heel gedetailleerd en zijn geneigd dingen letterlijk op te vatten. Dat betekent dat je als manager heel duidelijk en precies moet zijn in wat je wilt. Aan globale taakomschrijvingen of aan het woord ‘ongeveer’ heeft een werknemer met autisme niet zoveel. Maar geef je een precieze taak, dan wordt deze tot in de puntjes uitgewerkt.”

Ook zijn werknemers met autisme er vaak bij gebaat als ze zich wat meer kunnen afzonderen. Drukte en sociaal contact leiden al snel tot een overdaad aan prikkels, met verminderde concentratie en uitputting tot gevolg. Zolang dat geen probleem vormt, levert een samenwerking tussen werkgever en werknemer beide partijen vooral voordelen op.

Job crafting

Het belangrijkste is misschien nog wel dat bedrijven oog moeten hebben voor de individuele eigenschappen en behoeften van werknemers. Want ook neurodivergente mensen zijn allemaal verschillend, welke diagnose ze ook hebben meegekregen. Om de kwaliteiten van medewerkers optimaal te benutten, zou men banen en functies eigenlijk moeten aanpassen aan de vaardigheden die mensen in huis hebben, ook wel ‘job crafting’ genoemd. Nu gebeurt vaak het tegenovergestelde: men gaat op zoek naar de meest geschikte persoon voor een specifieke baan.

Hofmeester: “Als mensen zich gaan aanpassen, zullen ze nooit floreren. […] Het is belangrijk om al bij een sollicitatie te laten zien dat je een neurodivers bedrijf bent en te vragen wat dat betekent voor de kandidaat. Dat helpt mensen om over de blokkade heen te komen. Want ga er maar van uit dat ze die hebben.” Als bedrijven weten waar de kracht van hun medewerkers ligt en wat ze nodig hebben om die in te kunnen zetten, plukt iedereen daar uiteindelijk de vruchten van.

Lees hier het volledige artikel van NRC over neurodiversiteit in het bedrijfsleven.