04 jul Verband ontdekt tussen maag-darmstelsel en ontwikkeling van Parkinson
Onderzoekers in de Verenigde Staten hebben nieuwe inzichten gekregen in het ontstaan van Parkinson bij muizen. Het onderzoek laat zien dat eiwitten die betrokken zijn bij de ziekte van Parkinson zich vanuit het spijsverteringsstelsel via een zenuw naar de hersenen kunnen begeven.
Kenmerkend voor de ziekte van Parkinson is de aanwezigheid van bepaalde eiwitophopingen in de hersenen, ook wel ‘Lewy bodies’ genoemd. Het samenklonteren van verkeerd gevouwen eiwitten zorgt ervoor dat hersencellen niet goed meer kunnen functioneren en afsterven. Dit gebeurt onder andere in de substantia nigra: een hersengebied dat een belangrijke rol speelt bij het in gang zetten van bewegingen. Door schade in dit gebied ontstaan er problemen bij het uitvoeren en controleren van bewegingen bij mensen die lijden aan de ziekte van Parkinson.
Verspreiding van eiwitten
De eiwitten (alfa-synucleïne genaamd) die verantwoordelijk zijn voor de ziekte bevinden zich dus in het brein, maar eerder werd al gedacht dat het ziekteproces misschien niet (enkel) in de hersenen begint. De resultaten uit het Amerikaanse onderzoek ondersteunen nu de theorie dat de eiwitten vanuit het spijsverteringsstelsel naar de hersenen kunnen verplaatsen. Dit gebeurde via de nervus vagus: de hersenzenuw die een verbinding vormt tussen onder andere het maag-darmkanaal en de hersenen.
Het onderzoek is uitgevoerd bij muizen die microscopische vezels geïnjecteerd kregen in de maag- en darmwand, welke de gezonde lichaamseigen eiwitten deden omvormen tot de ziekmakende variant. Na verloop van tijd werden deze eiwitten teruggevonden in verschillende delen van de hersenen en kwamen ze ook in de substantia nigra terecht. De muizen begonnen hierbij tevens verschijnselen te vertonen van de ziekte van Parkinson.
Route en ontwikkeling
Om te onderzoeken of de nervus vagus betrokken was bij de verspreiding van de eiwitten, werd bij sommige muizen een deel van de nervus vagus verwijderd. Bij deze groep werden de eiwitten niet teruggevonden in de hersenen en ontstond geen Parkinson. Dit laat zien dat de nervus vagus betrokken is bij de migratie vanuit het maag-darmkanaal naar het brein. Ook bij muizen waarbij de gezonde variant van het lichaamseigen eiwit (alfa-synucleïne) volledig werd uitgeschakeld, ontstond geen ziektebeeld van Parkinson na injectie van de vezels. Dit laatste is een aanwijzing dat aanwezigheid van het lichaamseigen eiwit noodzakelijk is om de ziekte van Parkinson te ontwikkelen.
De resultaten duiden er dus op dat de beginfase van Parkinson – in ieder geval bij muizen en mogelijk ook bij mensen – in het maag-darmstelsel kan plaatsvinden en dat de ziekte niet per se in de hersenen hoeft te beginnen. Of dit altijd het geval is, valt aan de hand van dit onderzoek niet te zeggen.
Samenwerking darmen en hersenen
Ook bij andere aandoeningen ontstaan steeds meer inzichten in de relatie tussen de spijsvertering en de hersenen. Zo lijken darmbacteriën betrokken te zijn bij diverse neurologische aandoeningen en bij het ontstaan van angstklachten. Het microbioom in de darmen (bestaande uit micro-organismen) wordt dan ook wel het ‘tweede brein’ genoemd.
Op de website van NPO Radio 1 is een fragment te beluisteren waarin Bas Bloem van het Radboudumc vertelt over het belang van de huidige bevindingen. Het volledige artikel – gepubliceerd in het tijdschrift Neuron – lees je hier.
Geen reactie's