17 okt Ervaringsverhalen | Gegijzeld
Op GGZ.nl delen we graag verhalen en visies van ervaringsdeskundigen in de geestelijke gezondheidszorg. Hiermee hopen we diverse onderwerpen beter bespreekbaar te kunnen maken, meer openheid te creëren omtrent mentale gezondheid en het delen van ervaringen te stimuleren.
Inger heeft ervaringskennis op het gebied van (C)PTSS, eetstoornissen, depressie en suïcide. Op dit moment werkt ze zelf als individueel begeleider in de jeugdzorg en rondt ze haar opleiding tot sociaal werker af. Ook geeft zij voorlichting over mentale gezondheid op onder andere middelbare scholen, hogescholen en universiteiten. Voor GGZ.nl schrijft Inger met enige regelmaat een column over haar ervaringen met psychische stoornissen, het herstelproces en over haar ervaringen in de hulpverlening.
Gegijzeld
Mensen die gegijzeld zijn lopen het risico om na een bepaalde periode het Stockholm-syndroom te ontwikkelen. Een verschijnsel waarbij het slachtoffer sympathie krijgt voor de dader.
Bij mij zat de dader in mijn hoofd. Ze vertelde me dat mensen van mij zouden houden als ik optimaal presteerde, geen ruimte innam en als ik mensen nooit voor het hoofd zou stoten. Ik werd volgzaam waar dat kon en ben nooit rebels of uitdagend geweest. Daarnaast probeerde ik zowel te excelleren op school als in mijn hobby’s. Thuis probeerde ik de goedkeuring van mijn ouders te krijgen. Maar als er ruzie was of ik haalde een slecht cijfer was zij er direct. Ze vertelde me dat ik nooit zou slagen en dat mensen niet van me konden houden omdat ik vies was, te veel ruimte innam en een negatieve lading had.
Woorden die ik al vaak in mijn leven had gehoord maar toen zij die tegen me zei hadden ze zoveel meer impact. Ik ging harder werken en werd tegelijkertijd strenger voor mezelf. Goede cijfers en complimenten van buitenaf waren vanaf nu mijn beloning. Vrije tijd, mijn behoeftes en mezelf verwennen bestond niet meer. Soms schoot ik uit de bocht en propte ik mezelf vol met zakken snoep, chips en pakken koek. Dit was een bevestiging voor haar dat ik mislukt was. Ik had geen controle over mezelf en als ik simpele leefregels niet kon volgen hoe kon ik dan mijn grote dromen waarmaken?
Ik merkte als ik naar haar luisterde dat dit beloond werd. Ik was niet misselijk door eetbuien en mijn discipline groeide. Als ik mezelf strafte voordat iemand anders dat kon doen, deden woorden van buitenaf plotseling geen pijn meer. Niemand kon mij nog pijn doen. Nare herinneringen kon ik wegduwen door mezelf niet genoeg voedingsstoffen te geven om daarbij stil te staan en mentale pijn zette ik om in fysieke pijn. Dit was tastbaar, grijpbaar en daardoor dragelijk.
Waar ik onzichtbaar probeerde te zijn in mijn aanwezigheid en zichtbaar in mijn prestaties, kwam er een omslagpunt. Mijn prestaties gingen achteruit en ze bleef maar schreeuwen dat ik mezelf moest straffen en minder moest eten, dan kwam het vanzelf goed. Het begon mensen in mijn omgeving op te vallen dat ik mezelf niet meer was, het vuur in mijn ogen verloor waarop zij zei dat ik een aandachtstrekker was en mezelf onzichtbaar moest maken.
Ik vertrouwde haar want op moeilijke momenten was ze er altijd. Ze zorgde dat ik nooit alleen was op momenten dat ik bang was of in gevaar. Ze nam mijn pijn weg op momenten dat de pijn ondraaglijk was. Ja, ze was streng en door haar regels kon ik niet meer alles doen waar ik van droomde maar was dat niet mijn eigen schuld? Ik moest het dansen opgeven, ik moest school opgeven en uiteindelijk moest ik ook mijn vrienden loslaten. Maar dat was omdat ik zwak was toch? Dat was niet haar schuld want zij is perfect en hielp mij streven naar perfectie zodat iedereen van mij zou houden, bewonderen en respecteren. Zodat ik het waard zou zijn om te leven.
De dokter kwam langs en vertelde dat ik een sonde zou krijgen omdat ik anders zou overlijden. En alhoewel mijn gehoor, zicht en spierkracht bijna volledig was weggevallen vertelde zij dat als ik nog even door zou zetten ik zou bereiken wat nog geen mens bereikt had. Ze had er tenslotte al voor gezorgd dat ik geen pijn meer kon voelen en mijn emoties waren verdwenen. Hierdoor kon ik weliswaar niet meer gelukkig zijn maar ook niet ongelukkig of boos. Wel was er nog angst, angst voor haar woede als ik zou falen na alle energie die ze in mij had gestoken. Maar ik had geen keuze meer en de dokter koos voor mij.
Na een aantal weken voelde ik plotseling weer de warmte van de zon op mijn huid terwijl het daarvoor altijd koud was. Ik voelde de knuffel die de verpleging mij gaf i.p.v. een muur van afstand. Ik kon weer lopen en voelde plotseling iets wat mij herinnerde aan geluk. Ik was in de war want zij vertelde me dat dit niet mogelijk was nu ik zwak was en haar regels niet meer opvolgde. Terwijl zij woedend was drongen de stemmen van de buitenwereld binnen en ervaarde ik korte momenten van geluk en een vrijheid die ik al heel lang niet meer kende.
Stap voor stap heb ik steeds vaker naar de buitenwereld geluisterd en haar stem genegeerd. Na verloop van tijd verdween ze naar de achtergrond. Dat was verdrietig want ondanks dat ze mij, onbedoeld, bijna vermoord had probeerde ze me te beschermen en te helpen. Ik heb echter een betere weg gevonden, een weg waarbij ik mezelf kan beschermen en gelukkig kan zijn. Een weg waar af en toe pijn, verdriet, boosheid en falen onderdeel is van het leven. Vanaf de achtergrond kijkt ze mee en ik vraag me soms af of ze me ooit volledig verlaat. Op sommige dagen is ze stil en ondanks dat ze niet vaak iets aardigs zegt, mis ik haar. Ze is er tenslotte altijd voor mij geweest en hoezeer ik haar ook teleurstelde bleef ze bij mij.
Ik heb sympathie voor haar, de dader, want zij is onderdeel van mij. Maar ik heb haar niet meer nodig en wat overblijft is een herinnering aan onze tijd samen. Ik kon niet aan haar ontsnappen, dus heb ik haar een plekje in mijn hoofd gegeven waar ik met liefde en begrip naar kijk zonder ooit weer afhankelijk te worden. Ik ben vrij.
Geen reactie's