19 aug Een evolutionaire benadering van geestelijke (on)gezondheid
In de column Heb jij al een stoornis van afgelopen maandag benoemde Paul de Bruijn de trend van over-diagnosticeren in de geestelijke gezondheidszorg. Depressie en angsten worden al snel bestempeld als stoornis, een afwijking van het ‘normaal’. Maar bestaat dat wel, een ‘normaal’ in de manier van denken, voelen en handelen?
De Volkskrant plaatste onlangs een interview met psychiater Randolph Nesse. Hij schreef een boek over zijn zoektocht naar evolutionaire verklaringen voor mentale pijn, getiteld Het nut van angst & somberheid. Zijn theorie: mentale klachten als depressies, angststoornissen en psychoses komen voort uit bepaalde evolutionaire belangen.
“Mentale pijn moet zijn geëvolueerd zijn omdat het onze genen hielp te overleven. […] Ook angst is een nuttige emotie. Het helpt ons niet in zeven sloten tegelijk te lopen. Maar angstregulatie is een kwetsbaar systeem en het staat te scherp afgesteld. Net als een brandmelder die al gaat piepen als de toast aanbrandt, krijgen wij ook vaak vals alarm. Want evolutionair gezien kun je beter een paar keer onnodig in paniek raken dan dat je te laat onderkent dat er een leeuw in de bosjes zit. Dat vergroot je overlevingskans”, aldus Nesse in het interview met de Volkskrant.
De psychiater benadert geestelijke gezondheid en psychische klachten op een andere manier, uitgaande van de vraag hoe natuurlijke selectie van invloed is geweest op onze mentale gesteldheid: “Ik wil vooral nieuwe vragen stellen om ons inzicht te vergroten. Er is geen snelle oplossing voor depressie en angststoornissen. Ik stel bijvoorbeeld de vraag waarom in de algemene geneeskunde symptomen als pijn of hoesten worden beschouwd als nuttige reacties die op een probleem attenderen. Zij sporen aan tot het zoeken naar een oorzaak. In de psychiatrie worden symptomen als angst en somberheid vaak beschouwd als het probleem zelf.”
Daarnaast zou een vermindering in mentale veerkracht het gevolg kunnen zijn van de mate waarin onze cognitieve vermogens zijn geoptimaliseerd. “We hebben enorme mentale capaciteiten ontwikkeld. De menselijke geest is snel, efficiënt, creatief en kan geweldige dingen doen. Maar er is altijd een prijs die betaald moet worden. Elke nieuwe generatie renpaarden heeft langere, dunnere en snellere benen. Daar worden ze op gefokt: op snelheid. De keerzijde van de medaille is dat ze veel vaker een been breken.”
Het volledige interview met Randolph Nesse lees je hier.
Geen reactie's