09 jan Thuistaal kan meertalige peuters helpen bij leren Nederlandse taal
Persbericht Radboud Universiteit
Peuters die thuis een andere taal dan het Nederlands spreken, beheersen vaak het Nederlands minder goed als ze beginnen op de peuterspeelzaal. Om bij hen een mogelijke taalontwikkelingsstoornis (TOS) te signaleren, moeten professionals een meertalig perspectief innemen, volgens taalonderzoeker Lisa Verbeek. Bovendien helpt een sterke basis in de thuistaal bij het ontwikkelen van het Nederlands. Verbeek verdedigde haar proefschrift vorige maand aan de Radboud Universiteit.
“Kinderen met een TOS hebben moeite met het leren van taal, zonder duidelijke oorzaak”, vertelt de onderzoeker. “We wisten al dat het voor kinderen met TOS extra belangrijk is om veel taalaanbod te krijgen. Maar wanneer kinderen thuis een andere taal spreken dan op school, hebben ze relatief minder aanbod per taal. Daardoor hebben tweetalige peuters met TOS moeite met hun thuistaal én met het Nederlands. Hoe beter hun thuistaal, hoe beter ze ook spreken in het Nederlands; en dat helpt weer bij de eerste stappen richting het leren lezen in het Nederlands.”
Eén op de drie kinderen
Bijna een derde van alle Nederlandse kinderen jonger dan vijf jaar heeft minstens één ouder van niet-Nederlandse afkomst en groeit dus waarschijnlijk op in een meertalige omgeving. Professionals zoals pedagogisch medewerkers en logopedisten hebben dus vaak te maken met meertalige kinderen. Als zo’n kind het Nederlands nog niet goed beheerst, is niet altijd duidelijk of er mogelijk sprake is van een TOS of dat het kind het Nederlands nog aan het leren is.
“Het probleem is dat we nu vaak gefocust zijn op het Nederlands”, aldus Verbeek. “Maar op basis daarvan kun je weinig zeggen over de hele taalontwikkeling van een peuter die thuis vooral een andere taal spreekt.” In haar proefschrift kijkt ze vanuit een meertalig perspectief naar TOS. Ze liet zo’n 200 peuters taaltaken uitvoeren. Een deel van hen had Pools of Turks als thuistaal.
Zwakker in thuistaal
TOS kan bij eentalige kinderen ontdekt worden als ze rond de drie jaar oud zijn. Ze beginnen bijvoorbeeld laat met praten, zijn niet goed verstaanbaar of kennen weinig woorden. Maar uit Verbeeks onderzoek blijkt dat meertalige peuters met TOS, die thuis vooral een andere taal spreken, net zo weinig Nederlandse woorden kennen als meertalige peuters zónder TOS. Het verschil is beter te zien in de thuistaal: peuters met TOS kennen ook dáárin minder woorden en zijn minder goed verstaanbaar.
Het is volgens de onderzoeker goed om al op jonge leeftijd de thuistaal te testen bij een vermoeden van TOS. Daarvoor werkte ze mee aan de ontwikkeling van de app ‘Speakaboo’. Deze app helpt professionals bij het beoordelen van de spraakontwikkeling in een taal die ze zelf niet spreken. Peuters benoemen plaatjes, zoals een olifant of een fiets, in hun thuistaal. Professionals kunnen de uitspraak van het kind in de app vergelijken met die van een moedertaalspreker. Bij kinderen met TOS is de uitspraak vaak zwakker dan bij andere kinderen.
Thuistaal helpt het Nederlands
Om de taalontwikkeling te stimuleren, bij peuters met én zonder TOS, kunnen ouders en professionals verschillende dingen doen, vertelt Verbeek. “Ze kunnen extra gaan voorlezen, en veel met en tegen hun kind blijven praten, bijvoorbeeld buiten of in de supermarkt, ook als hun kind maar weinig terug zegt. En als een kind iets verkeerd uitspreekt, kunnen ze herhalen wat hij of zij heeft gezegd, maar dan op de juiste manier.”
“Bij meertalige kinderen is het vooral belangrijk dat ouders dit doen in de taal die zij het beste spreken, ook als dit een andere taal dan het Nederlands is. Als Poolse ouders het belangrijk vinden dat hun kind het Pools leert, kunnen ze bijvoorbeeld Poolse boekjes voorlezen of een Poolse oppas zoeken. Als het kind namelijk meer Pools hoort, bevordert dat de taalontwikkeling in die taal – en dat helpt ook het Nederlands.”
Geen reactie's