30 okt Studenten ontwikkelen bordspel dat laat zien hoe schulden werken
Persbericht Radboud Universiteit
Stel je voor: je hebt eindelijk een baan, geen luxe, maar het lukt om je huur te betalen. Dan wordt plots je huur verhoogd. Je denkt: ik red het wel even… Totdat je wasmachine stukgaat. Omdat je geen geld hebt voor een nieuwe probeer je ‘m zelf te repareren, maar zonder succes; vanaf nu maar naar de wasserette. Een week later krijg je ineens een boete van de gemeente. Door rood gereden blijkbaar? Je raakt het overzicht kwijt; je schaamt je. Waarom doe je alles verkeerd?
En dat is het ‘m juist: je doet vaak helemaal niets verkeerd, niet als het aan antropoloog Joost Beuving ligt. Je zit vast in wat hij een ‘maalstroom’ noemt; een complex samenspel van elkaar versterkende omstandigheden waardoor je in de schulden raakt. “We willen af van het idee dat mensen met schulden óf slachtoffers van het systeem zijn, óf irrationele individuen die verkeerde keuzes maken”, begint Beuving. Beide verhalen zijn volgens hem te beperkt. Daarom is Beuving op zoek naar een derde verhaal, een verhaal dat mensen weer aanspreekt als handelende burgers. En dat doet het maalstroommodel dus, maar hoe werkt dat dan precies? Hoe laat je dat kwartje vallen bij mensen?
Spelen met schulden
Een groep studenten van de bacheloropleiding Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, waar Beuving samen met Luuk van Kempen de cursus Schuldrelaties en Financieel Gedrag doceert, kwamen met een mooie oplossing. Ze ontwikkelden een bordspel dat volgens de principes van dit zogeheten maalstroommodel werkt. Het werkt als een soort ganzenbord en maakt spelenderwijs duidelijk hoe de verschillende onderdelen uit het model elkaar versterken.
Welzijnsfiches en geldfiches
“Het doel van dit spel is om zo gezond mogelijk te blijven, zowel mentaal als financieel”, zegt student Myrthe Groen, een van de bedenkers van het spel. De spelers worden opgedeeld in meerdere teams en kunnen kiezen uit de smaken ’team bijna-schulden’ en ’team niet-schulden’. De teams krijgen welzijnsfiches en geldfiches en moeten die tot aan het einde van het spel zoveel mogelijk behouden. En dat, zo laat het spel zien, is een behoorlijke opgave; net als in het echte leven.
De spelregels
Via kanskaarten krijg je bijvoorbeeld, als je verkeerd dobbelt, een gemiste brief (plus boete) van de overheid; daar gaan je geldfiches. Je krijgt daarnaast ook keuzekaarten voorgeschoteld: koop je een verjaardagscadeau voor je partner, of bewaar je het geld voor een tandartsafspraak? Je bewaart ‘m voor je tandartsafspraak, maar voelt je vervolgens rot omdat je geen verjaardagscadeau kon kopen; daar gaat weer een welzijnsfiche. Vervolgens ga je merken dat je geldfiches nodig hebt om je welzijnsfiches aan te vullen, maar die heb je niet. Sterker nog, nadat al je geldfiches op zijn is je eerste schuldfiche een feit en kun je in een burnout raken. Daar moet je eerst vanaf zien te komen. “Dit is precies hoe de maalstroom werkt. De gebeurtenissen versterken elkaar en gooien je alsmaar dieper in de schulden”, zegt Beuving.
Open het gesprek
Wat blijkt? Na een paar beurten zie je ineens heel duidelijk dat het gevoel van persoonlijke schuld en schaamte vaak onterecht is. “Het doel van het spel is precies daarom ook niet om te winnen. Dit hebben we expres zo gedaan omdat wij denken dat het spel niet per se een expliciet eindpunt heeft”, zegt Groen. Met het spel willen ze vooral laten zien hoe het leven, ongeacht iemands inzet of keuzes, soms wordt bepaald door onderdelen waar je geen invloed op hebt. Zelfs als je denkt alles ‘goed’ te doen. “Alleen al dat inzicht kan bevrijdend werken. Het spel maakt dat zichtbaar en voelbaar, mensen herkennen zich erin”, zegt Beuving.
Doorbreek het stigma
En zo komt er een cruciaal gesprek op gang. Een van de grootste obstakels bij schulden is namelijk het stigma. Mensen praten er niet graag over, en dat belemmert hulp en herstel. Het spel helpt dat taboe te doorbreken. “Door te spelen, ontstaat ruimte voor reflectie en dialoog. Niet alleen bij mensen die zelf met schulden te maken hebben, maar ook bij beleidsmakers en hulpverleners”, zegt Beuving.
Een andere manier van kijken
Beuving is onderdeel en medeoprichter van de onderzoeksgroep REGAIN: Radboud Expertise Group on Action against INdebtedness. Het spel is een mooi voorbeeld van wat de onderzoeksgroep probeert te bereiken, namelijk: een andere manier van kijken. Niet alleen naar schulden, maar naar de mensen die ermee te maken hebben. Door inzicht, spel en dialoog ontstaat ruimte voor beleid dat mensen niet reduceert tot slachtoffers of probleemgevallen, maar hen serieus neemt als burgers met mogelijkheden.
Myrthe Groen ontwikkelde dit bordspel samen met haar studiegenoten Ilse Roording en Chris Hoogenraad.
Geen reactie's