Samen uit de schaduw: docu over omgaan met psychisch lijden

26 jan Samen uit de schaduw: docu over omgaan met psychisch lijden

Vorige week werd de documentaire Samen uit de schaduw uitgebracht; een vervolg op het eerder verschenen Uit de schaduw, waarin Hanna Verboom openhartig vertelde over haar psychische kwetsbaarheid. In dit tweede deel gaat ze samen met haar broertje Juda in gesprek met diverse deskundigen over hoe we om kunnen gaan met psychisch lijden en psychische kwetsbaarheid. Wat kun je doen als je hier zelf last van hebt? En misschien nog wel belangrijker: wat kunnen we doen als samenleving, als naaste? Wat kan er beter vanuit het zorgsysteem?

Hanna en Juda Verboom zijn beiden gediagnosticeerd met een bipolaire stoornis. Als ervaringsdeskundigen weten ze welke moeilijkheden en uitdagingen psychische klachten met zich mee kunnen brengen, en hebben ze zelf regelmatig te maken gehad met onbegrip vanuit de buitenwereld. In de documentaire Samen uit de schaduw proberen ze antwoorden te vinden op zowel persoonlijke vraagstukken als algemene kwesties op het gebied van mentale gezondheid.

Ze spreken onder andere met zanger Typhoon en ‘stadsdichter’ Jesse Laport, die allebei uit eigen ervaring bekend zijn met psychisch lijden. Hoe gaan zij om met die donkere perioden? Wat helpt hen, op het moment dat ze de verbinding met zichzelf en anderen steeds verder kwijtraken? Ook gaan broer en zus langs bij deskundigen in de psychiatrie, en spreken ze met een bisschop en mensenrechtenactivist uit Oeganda.

Allemaal benoemen ze het belang van ondersteuning en verbinding vanuit de omgeving. Bevindt het probleem zich daadwerkelijk binnenin een persoon, zoals vaak wordt gesteld bij mentale klachten, en moeten we dat vervolgens gaan ‘fixen’? Of moeten we zorgen dat de omgeving beter wordt afgestemd op wat die persoon nodig heeft om zich prettig te voelen en goed tot zijn of haar recht te kunnen komen?

Hoogleraar Innovatie in de GGZ Floortje Scheepers vergelijkt mensen in de samenleving met paardenbloemen en orchideeën: “De meeste mensen zijn niet extreem gevoelig voor de omgeving, dat zijn een beetje de paardenbloemen, die groeien overal, het maakt niet zoveel uit hoe de context is. Maar je hebt ook mensen die heel gevoelig zijn voor de omgeving, dat zijn eigenlijk orchideeën. En die doen het op heel weinig plekken, maar áls ze een goede context hebben, dan bloeien ze tot de mooiste bloemen van het bloemenveld.”

“Als we de samenleving inrichten voor paardenbloemen, krijgen de orchideeën een probleem. Zeker als we de orchideeën gaan zien als zieke paardenbloemen die we moeten fixen en in die mal proberen te passen. Dan kun je ook begrijpen dat als zo’n orchidee het niet doet, dat het heel raar is als we aan die orchidee gaan lopen frutselen. Wat je dan beter kan doen, is kijken: krijgt die genoeg zonlicht, voedingsstoffen, misschien een beetje meer of minder water. Daar begrijpen we dat heel goed bij, dat je de context een beetje moet aanpassen zodat zo’n bloem tot bloei kan komen, maar bij mensen proberen we het dan in die individuen maar te fixen.”

Ook wordt meerdere malen benadrukt hoe belangrijk het is om goed te luisteren, naar wat iemand vertelt en wat iemand nu echt nodig heeft. Nog steeds zijn psychische problemen een taboe en durven velen er niet over te praten. Die communicatie naar buiten toe is belangrijk, maar minstens zo belangrijk is het dat de buitenwereld goed leert luisteren en er kan ‘zijn’ als het nodig is. Die verbinding met elkaar, dat kan een groot verschil maken.

De documentaire ‘Samen uit de schaduw’ is gratis te bekijken via het platform Cinetree, welke in 2014 eveneens door Hanna Verboom is opgericht. Heb je naar aanleiding van de documentaire behoefte om na te praten of je verder te verdiepen in dit thema? Dat kan hier via het speciale ‘Uit de schaduw’-platform.

Bekijk hieronder de teaser van de documentaire: