Onderzoek | Jongens presteren minder goed op middelbare school dan meisjes door ‘foute vrienden’

22 mei Onderzoek | Jongens presteren minder goed op middelbare school dan meisjes door ‘foute vrienden’

Persbericht Radboud Universiteit

Jongens halen lagere cijfers dan meisjes op de middelbare school en dit komt deels doordat hun vrienden zich vaker misdragen op school. Dat blijkt uit onderzoek van onderwijssocioloog Margriet van Hek. Dat de vrienden van jongens zich vaker misdragen heeft waarschijnlijk te maken met gendernormen. “Als jongens spijbelen, te laat komen of ruzie maken met docenten wordt dat vaker stoer gevonden dan bij meisjes.”

Hoe vaker je vrienden zich misdragen, hoe lager de cijfers die je vervolgens haalt, zo blijkt uit het onderzoek. Over het algemeen misdragen de vrienden van jongens zich vaker dan die van meisjes. Van Hek analyseerde enquêteresultaten van ruim 10.000 jongeren tussen de 14 en de 16 jaar uit Nederland, Duitsland, Engeland en Zweden.

Met gegevens van twee herhaalde enquêtes kon ze onderzoeken welke invloed het wangedrag van vrienden voor 14-jarigen heeft op hun schoolcijfers een jaar erna. Specifiek bekeek ze welke schoolcijfers jongens en meisjes halen voor hun nationale taal en voor wiskunde. Met name voor taal halen jongens in alle vier de landen lagere cijfers dan meisjes. Jongens halen iets hogere cijfers voor wiskunde dan meisjes, maar deze voorsprong lijkt kleiner te worden tussen de leeftijd van 14 en 15 jaar.

Wangedrag

“Als je vrienden zich misdragen is de kans groter dat je dat zelf ook gaat doen”, vertelt de onderzoeker. “En als je bijvoorbeeld vaker gaat spijbelen, haal je lagere cijfers. Zo heeft wangedrag van vrienden indirect invloed op jouw resultaten. Maar die invloed is er ook direct: óók de cijfers van jongeren die zich zelf wél netjes gedragen lijden onder wangedrag van vrienden. Bijvoorbeeld omdat de docent niet toekomt aan uitleggen wanneer je vrienden de klas op stelten zetten.”

Populariteit

Het lijkt erop dat traditionele gendernormen op school negatieve effecten hebben. Van Hek: “Dat jongens zich vaker misdragen heeft te maken met het gedrag dat we van jongens en meiden verwachten. Om populair te worden, moeten jongens fysiek bezig zijn, autoriteit niet zomaar accepteren en vooral niet doen wat meisjes horen te doen: opletten in de klas, je best doen en lezen, bijvoorbeeld. Die verwachtingen zijn schadelijk: jongens presteren slechter op school, zijn minder taalvaardig en verlaten het onderwijs vaker zonder diploma. Daardoor hebben ze slechtere baankansen. Het is belangrijk dat beleidsmakers, schooldirecteuren en leraren zich hier ook bewust van zijn. Het zou helpen als er op een school een klimaat heerst waar leerlingen helemaal vrij keuzes kunnen maken over gedrag en interesses, ongeacht hun sekse.”

In eventueel vervolgonderzoek zouden wetenschappers data kunnen verzamelen over bijvoorbeeld traditionele gendernormen op school, of de mate waarin leerlingen druk van leeftijdsgenoten voelen om zich te gedragen volgens zulke normen. “Dit zou meer directe inzichten geven in wat achter mijn bevindingen schuil gaat.”

Bekijk hier het onderzoeksartikel dat gepubliceerd is in Research in Social Stratification and Mobility.