Gespreksstarter ‘Wie zijn wij’ vergroot kennis over slavernijverleden

22 jul Gespreksstarter ‘Wie zijn wij’ vergroot kennis over slavernijverleden

Bron: Rijksoverheid

De komende maanden wordt op verschillende plekken in Nederland een breed maatschappelijk gesprek over het slavernijverleden gevoerd. Het doel is om kennis over het slavernijverleden te vergroten en bewustzijn te creëren over hoe dit verleden doorwerkt in de samenleving. Hierbij wordt een zogenoemde ‘gespreksstarter’ ingezet op 25 locaties door heel het land: op festivals, markten en pleinen. Voor en met mensen uit de hele samenleving. De gespreksstarter is geïnspireerd op, en is een levensgrote variant van het spel ‘wie is het’ en draagt de naam ‘Wie zijn wij’. Het nodigt mensen op een laagdrempelige manier uit om met elkaar in gesprek te gaan.

Veel mensen weten nog weinig over het slavernijverleden. Uit onderzoek blijkt dat slechts 24% van de ondervraagden vindt dat hun kennisniveau hierover goed is (0-meting Herdenkingsjaar Slavernijverleden). Eind 2023 kwam uit gesprekken met nazaten van het slavernijverleden een duidelijk verzoek aan de Rijksoverheid naar voren: voer een breed maatschappelijk gesprek over het slavernijverleden en de doorwerking ervan in de hedendaagse samenleving. De gespreksstarter is voor dit doel ontwikkeld. Het is onderdeel van het Programma Slavernijverleden en uitwerking van het proces na de excuses van de regering (de ‘komma’).

Verbinding tussen heden en verleden

‘Wie zijn wij’ bevat portretten van mensen die op een bepaalde manier een verbinding hebben met het slavernijverleden: voetballer Edgar Davids, oud-politicus Sylvana Simons, artiest Typhoon, podcastmaker Maartje Duin, antropoloog Gloria Wekker en Koning Willem-Alexander. Daarnaast zijn historische personen onderdeel van de gespreksstarter: verzetsstrijder One-Tété Lohkay, politicus Cornelis van Heukelom, koopman/bestuurder Jan Pieterszoon Coen en schrijver/verzetsstrijder Anton de Kom.

De gespreksstarter is door een kunstenaar ontwikkeld en is een indrukwekkende opstelling, waarmee op een respectvolle manier het gesprek wordt gestart.

In ‘Wie zijn wij’ bevragen deelnemers hun eigen perspectief en dat van anderen op deze mensen, onder begeleiding van een gespreksleider. De deelnemers ontdekken welke doorwerking het slavernijverleden heeft op de hedendaagse samenleving. Hierbij beantwoorden ze vragen als ‘Hebben wij deze persoon rechtvaardig behandeld?’ of ‘Is deze persoon een held?’ Aansluitend aan de gespreksstarter vinden op veel locaties ook verdiepende gesprekken plaats.

Aandacht voor slavernijverleden ook na 1 juli

Op maandag 1 juli vond de Nationale Herdenking Nederlands Slavernijverleden plaats. Dit jaar markeerde 1 juli 2024 ook het officiële einde van het Herdenkingsjaar, waarin er door het hele land diverse activiteiten en evenementen werden georganiseerd. Zo ging onlangs het 250e initiatief in deze reeks van start in de vorm van het project ‘100 OPHETO – Un historia di Kòrsou’ op Curaçao. 100 Opheto is een platform dat zoekt naar de historische verhalen van de mensen op Curaçao door betekenisvolle voorwerpen te onderzoeken die zij hebben bewaard, van het verleden tot het heden.

Ook na de afsluiting van het herdenkingsjaar blijft er aandacht voor het slavernijverleden. Het onafhankelijke Herdenkingscomité blijft zich toeleggen op het herdenken van het slavernijverleden in Europees Nederland en de Caribische delen van het Koninkrijk. Op veel terreinen in de maatschappij is en blijft er ook aandacht voor onze gezamenlijke geschiedenis. Van internationale kennis en onderzoekssamenwerkingen, tot het nationale slavernijmuseum en meer aandacht hiervoor in het onderwijs en in onze geschiedenisboeken.

Voormalig staatssecretaris Alexandra van Huffelen onderschrijft het belang van het gesprek hierover: “Het slavernijverleden is een verleden van ons allemaal. Het is daarom belangrijk om te begrijpen wat er is gebeurd. Het slavernijverleden werkt nog steeds door in de hedendaagse samenleving, in de vorm van discriminatie en racisme. We moeten naar een samenleving waarin iedereen gelijke kansen heeft. De vele gesprekken die ik de afgelopen 2 jaar heb gevoerd met nazaten van het slavernijverleden, laten keer op keer zien hoe diep dit verleden ingrijpt in het dagelijkse leven van mensen.”

In het project ‘gesprek slavernijverleden’ werkt de Rijksoverheid samen met bureau Public Cinema, De Balie en artistiek vormgever Mathieu Wijdeven. De gespreksstarter is ontwikkeld in afstemming met nazaten. De bekostiging van dit initiatief gaat niet ten koste van het slavernijfonds.