Gebrek aan saamhorigheidsgevoel lijkt belangrijke factor bij ‘Zoom-vermoeidheid’

20 apr Gebrek aan saamhorigheidsgevoel lijkt belangrijke factor bij ‘Zoom-vermoeidheid’

Het afgelopen jaar hebben vele thuiswerkers aan den lijve ondervonden dat het veelvuldige videobellen de nodige vermoeidheidsklachten met zich mee kan brengen. Het fenomeen is inmiddels alom bekend als ‘Zoom-vermoeidheid’. Amerikaanse onderzoekers hebben bestudeerd welke factoren ten grondslag kunnen liggen aan deze klachten, en kwamen tot een opvallende ontdekking. Wat blijkt: in hun onderzoek was vooral de mate waarin men betrokkenheid bij de groep (saamhorigheid) ervoer tijdens het videobellen bepalend voor hoe vermoeid iemand zich na afloop voelde.

In het experiment werd bij 55 werknemers uit verschillende vakgebieden in kaart gebracht hoe ze zich voelden tijdens en na het videobellen met collega’s. Gedurende vijf opeenvolgende dagen werden de proefpersonen elk uur van de werkdag gevraagd naar hun ervaringen en mate van vermoeidheid. Aanvankelijk gingen de onderzoekers ervanuit dat met name de lengte van digitale meetings en het zelf gefilmd worden zouden zorgen voor vermoeidheid, maar de resultaten lieten iets anders zien.

“We hadden verwacht dat bepaalde aspecten van het gefilmd worden in verband zouden staan met vermoeidheid, zoals het geconcentreerd bekijken van iedereens gezicht – en wellicht ook het zien van jezelf – op een scherm, maar dat was in onze studie niet het geval. Ook langere meetings hadden geen invloed op de vermoeidheid”, aldus onderzoeker Andrew Bennett. “Echter, het gevoel van saamhorigheid of verbondenheid met de groep zorgde duidelijk voor minder vermoeidheidsklachten na een videoconferentie.”

Het wel of niet naar jezelf kijken op het scherm of het uitzetten van de webcam bleek in dit onderzoek geen effect te hebben op de mate van vermoeidheid na de meeting. Wel waren de meningen van de deelnemers over het gebruik van de webcam verdeeld. Zo gaven sommigen aan het vermoeiend te vinden om continu naar het beeldscherm te moeten staren, terwijl anderen het ‘onpersoonlijk’ vonden als mensen tijdens het videobellen hun webcam uitschakelden.

Ook werd opgemerkt dat er bij het videobellen weinig gelegenheid is om tussendoor bij te kletsen met collega’s. Normaal gesproken zouden er op de werkplek veel meer gesprekken worden gevoerd voor en na meetings, maar nu wil iedereen het liefst zo snel mogelijk in- en weer uitloggen bij een vergadering. En juist dat informele bijkletsen met collega’s kan volgens de onderzoekers een belangrijke bijdrage leveren aan het gevoel van verbondenheid met de groep.

Naast het saamhorigheidsgevoel vonden ze nog een factor die in verband stond met een mindere mate van vermoeidheid na het videobellen. Uit de resultaten bleek dat videoconferenties die aan het begin van de middag plaatsvonden minder vermoeidheid tot gevolg hadden dan meetings op andere momenten van de dag. Naar aanleiding van deze bevindingen hebben de onderzoekers een aantal aanbevelingen gedaan die kunnen helpen om de zogenaamde Zoom-vermoeidheid te verminderen:

• Plan videoconferenties zoveel mogelijk in aan het begin van de middag.

• Zorg voor meer saamhorigheid en verbondenheid tussen collega’s, en geef medewerkers tijd en gelegenheid om even bij te kletsen voor of na een meeting.

• Stel enkele basisregels op voor tijdens online vergaderingen, zoals wanneer webcams aan of uit dienen te staan en spreek af wanneer verwacht wordt dat andere werkzaamheden tijdens het vergaderen gestaakt worden.

• Neem gedurende de werkdag voldoende pauzes waarin je even bij het beeldscherm vandaan gaat en je benen strekt.

Bennett benadrukt dat videoconferenties zinvol zijn, maar dat niet alles op die manier gecommuniceerd hoeft te worden. “Soms is bellen of e-mailen effectiever en efficiënter.”

Het volledige onderzoeksartikel, gepubliceerd in de Journal of Applied Psychology, vind je hier.