22 mei Frans de Waal over emoties bij dieren
Op de website van Het Parool verscheen zondag een interessant interview met gedragsbioloog en primatoloog Frans de Waal. Het interview gaat over zijn onlangs verschenen boek ‘Mama’s laatste omhelzing’, waarin hij zijn bevindingen deelt over emoties bij dieren.
Aan de hand van voorbeelden en verhalen vertelt Frans de Waal in zijn nieuwe boek over de rijke emotionele wereld van dieren. Door zijn vele onderzoeken en observaties – voornamelijk bij primaten – heeft hij met eigen ogen vele situaties voorbij zien komen die erop wijzen dat dieren wel degelijk emoties hebben. In het interview benadrukt hij wat voor hem (en menig bioloog) al veel langer vanzelfsprekend was: zo anders en speciaal zijn mensen helemaal niet.
Ontkenning
De Waal: “We komen uit een periode waarin emoties en intelligentie bij dieren koste wat kost werden ontkend. We zagen dieren lang als simpele stimulus-responsmachines, heel anders dan de complexe, intelligente mens. Tegenwoordig is er veel kennis die die scheiding tegenspreekt, maar desondanks zijn er nog steeds wetenschappers die dat denken. […] Ik vind dat een nogal beperkte visie.”
De gedragsbioloog maakt hierbij onderscheid tussen meetbare emoties en ‘gevoelens’, die je als buitenstaander niet voor een ander (mens of dier) kunt invullen. Emoties echter hebben zowel een mentale als fysieke uitwerking, die je tot op zekere hoogte kunt observeren en meten. Eerder verscheen van Frans de Waal al het boek ‘Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn?’, over intelligentie bij dieren en het (on)vermogen van de mens om de belevingswereld van dieren te begrijpen.
Inzicht
De Waal wil mensen laten inzien dat wij helemaal niet zo ver van het dierenrijk afstaan, of sterker nog, dat ook wij hiertoe behoren. Misschien is het juist ons eigen, beperkende referentiekader dat ervoor zorgt dat we dieren niet geheel zien zoals ze werkelijk zijn. “Op dit moment dreigt er een ecologische crisis. Allerlei soorten verdwijnen. Onze eigen overleving op een steeds warmere planeet is twijfelachtig. […] Wij biologen zijn hier om te vertellen dat mensen helemaal niet zo speciaal zijn en dat we moeten leren hoe we in het geheel passen. We staan niet buiten de natuur.”
Het interview van Het Parool is een deel van het uitgebreidere interview met Frans de Waal dat in het juninummer van het tijdschrift New Scientist te lezen zal zijn. Het boek ‘Mama’s laatste omhelzing’ ligt inmiddels in de winkels.
mevr.N.Gruyters
Geplaatst op 10:36h, 25 decemberN.a.v.. uw niet aflatende inspanning om ons te laten ervaren dat dieren emoties, empathie en altruisme kennen wil ik over een onvergetelijke ervaring vertellen die ik 50 jaar geleden had. We maakten toen een huifkarrentocht op een van de waddeneilanden. 4 zware paarden voor een huifkar over een zandpad. Voor de huifkar uit holde een jong van een zilvermeeuw trachtend om de moordende poten en wielen te vermijden. Terwijl wij ons er al bij neergelegd hadden dat het jong reddeloos verloren was stortte zich plots als een kanonskogel een scholekster met gevaar voor eigen leven uit de lucht, Hij pikte het jong in de nek waardoor het naar de zijkant van het pad vluchtte en ontkwam. De scholekster zeilde net boven de grond voor de paarden weg. Het was dus niet een eigen jong maar een jong van een andere soort. Ergo niet alleen zoogdieren maar ook vogels kennen empathie. ik wil deze ervaring graag delen voordat zij met mij verloren gaat.