Alcohol op social media: jongeren staan open voor waarschuwingsbeleid

15 jun Alcohol op social media: jongeren staan open voor waarschuwingsbeleid

Persbericht Radboud Universiteit

Veel jongeren posten regelmatig foto’s waarop ze met een glas bier of wijn in hun hand staan. Zulke ‘alcoholposts’ kunnen ertoe leiden dat leeftijdsgenoten meer alcohol gaan drinken. In een nieuw onderzoek vroeg communicatiewetenschapper Hanneke Hendriks studenten en scholieren wat zij als mogelijke oplossingen zien. “Jongeren onderschatten dit probleem.”

Volgens de communicatiewetenschapper posten jongeren veel berichten waarin alcohol een rol speelt. “Ze zeggen dat alcohol meestal per ongeluk in beeld komt en zien dit niet als een probleem. Slechts zeventien procent van de ondervraagden gaf aan deze posts problematisch te vinden. Als we dan vertelden dat die posts kunnen leiden tot meer alcoholconsumptie bij leeftijdsgenoten, gingen ze er vaak anders over denken.”

Hendriks en haar collega-wetenschappers ondervroegen zo’n 300 jongeren tussen de 16 en de 28 jaar: scholieren en studenten van verschillende opleidingsniveaus. “De jongeren bleken vooral behoefte te hebben aan waarschuwingen voor alcoholposts op social media. Ze scrollen en posten vaak op de automatische piloot en zouden daar best uitgetrokken willen worden”, zegt Hendriks.

Alcoholposts

Zo’n zestig procent van de jongeren post weleens een foto met alcohol. Die foto’s roepen vaak positieve associaties op met drank. Het gaat vaak om feestfoto’s of foto’s van etentjes, waarop je een groep jongeren naast elkaar ziet staan of zitten met een glazen alcohol op tafel of in de hand. Op Instagram staan soms ook meer ingezoomde foto’s van bijvoorbeeld cocktails.

Uit eerder onderzoek van Hendriks bleek dat jongeren die zulke socialmediaposts voorbij zien komen, geneigd zijn meer te gaan drinken. Er was een duidelijk oorzakelijk verband: als jongeren op vrijdag een alcoholpost zagen, vergrootte dat de kans dat ze zaterdag gingen drinken en ook méér gingen drinken dan ze anders gedaan hadden.

Interventies

In dit vervolgonderzoek gingen de wetenschappers in gesprek met de jongeren. Via vragenlijsten en focusgroepen gaven de jongeren aan welke interventie hen het meest aansprak. Hendriks: “Ze dachten dat campagnes om meer bewustzijn te creëren niet goed zouden werken. Wél zijn ze voorstander van automatische waarschuwingen. Machine learning zou alcohol in posts kunnen herkennen en waarschuwen, bijvoorbeeld: ‘dit bericht bevat content over alcohol’ of ‘weet je zeker dat je een post met alcohol wil plaatsen?’ Zo zouden ze beter na gaan denken over hun socialmediagedrag.” Naast waarschuwingen op social media zelf, zouden jongeren er ook graag aan herinnerd worden hoe een post kan overkomen op een toekomstige werkgever. “Dan zijn ze minder geneigd drinkfoto’s van zichzelf te plaatsen, uit angst voor een slechte reputatie.”

De automatische waarschuwing lijkt veelbelovend, maar kent ook haken en ogen, volgens Hendriks. “Dan zouden Facebook en Instagram zulke waarschuwingen moeten gaan doorvoeren. Je zou ook een browser-plugin kunnen ontwikkelen, maar dan moeten jongeren die zelf installeren. Het is de vraag of ze dat doen. Een andere optie is om trainingen te gaan geven op scholen, zoals nu al gebeurt over mediawijsheid: alcoholposts zouden daar onderdeel van kunnen worden. We hopen uiteindelijk dat jongeren zich bewuster worden van de mogelijke gevolgen van hun postgedrag.”

Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift International Journal of Environmental Research and Public Health en kan hier worden ingezien.