Iemand helpen werkt aanstekelijk, al helpen we liever familie dan buren

25 jan Iemand helpen werkt aanstekelijk, al helpen we liever familie dan buren

Persbericht Radboud Universiteit

Boodschappen doen voor de buurvrouw, een vriend naar een afspraak rijden, een tante helpen met de tuin. Veel mensen helpen anderen wel eens met iets kleins. In haar proefschrift laat Marlou Ramaekers zien dat hulp geven anderen inspireert om hetzelfde te doen, maar ook dat we vaker hulp geven aan familieleden dan aan buren. Ramaekers promoveerde op 12 januari aan de Radboud Universiteit.

Veel mensen helpen een vriend, familielid of buur wel eens met kleine, praktische zaken. Vaak is die hulp niet noodzakelijk, maar wel fijn. In de wetenschappelijke literatuur wordt dit ‘informele hulp’ genoemd die niet formeel georganiseerd is. Informele hulp is van groot belang in onze samenleving, omdat de overheid steeds meer de nadruk legt op burgerparticipatie en solidariteit tussen burgers.

Sociaal wetenschapper Marlou Ramaekers onderzocht hoe sociale factoren van invloed zijn op het geven van hulp aan anderen. “In eerder onderzoek is vooral gekeken naar het individu dat hulp geeft: wat voor persoonlijkheid heeft die persoon, en hoeveel tijd en geld heeft die beschikbaar bijvoorbeeld”, zegt Ramaekers. “Ik denk dat dat een te beperkte manier is om naar het onderwerp te kijken. Juist onze sociale omgeving doet ertoe, en ook wie de hulp zal ontvangen.”

Relatie gever en ontvanger

Ramaekers bracht met grootschalig vragenlijstonderzoek de relatie tussen de gever en de ontvanger, de familie en de gehele samenleving in kaart. “Omdat informele hulp geen formele regels of procedures kent, is het juist bij deze vorm van hulp relevant wie er geholpen wordt, wat anderen doen en daarvan vinden en met wie men contact heeft.” Zo blijkt uit het onderzoek dat verschillende zaken mensen kunnen motiveren om te helpen, zoals anderen in hun omgeving die informele hulp bieden. “Als iemand informele hulp geeft, motiveert dat anderen om hetzelfde te doen. En dat kan een kettingreactie veroorzaken”, zegt Ramaekers.

Tegelijkertijd laat het onderzoek zien dat mensen eerder geneigd zijn om familie te helpen dan vrienden of buren. “Vooral in het geval van buren blijkt het uit te maken wie de buur is, maar ook hoe die bekendstaat in de buurt. Als mensen weten dat de buurman altijd klaarstaat voor een ander, zijn ze meer bereid om hem te helpen dan als hij bekendstaat als iemand die nooit anderen helpt”, legt Ramaekers uit.

Beleid

Dat mensen vaker hulp geven aan een familielid dan aan een buur lijkt een open deur, maar het is een belangrijke bevinding van Ramaekers´ onderzoek. “Juist buren kunnen elkaar makkelijk helpen met kleine klusjes. Mensen staan over het algemeen wel positief tegenover het helpen van buren, maar lijken zich tegelijkertijd ook minder verplicht te voelen om hun buren te helpen. Terwijl het beleid van de overheid steeds meer uitgaat van burgerparticipatie”, zegt Ramaekers.

“Ik denk dat overheden daarin niet naïef moeten zijn en goed moeten kijken wie er eventueel buiten de boot gaat vallen. Als mensen met deze kleine klusjes al minder geneigd zijn om de buren te helpen, kun je er als overheid niet zomaar vanuit gaan dat mensen wél meer structurele hulp gaan bieden aan de buurvrouw.”