Je ziet het pas als je het doorhebt…

08 feb Je ziet het pas als je het doorhebt…

Bianca Verbeek is de auteur van KWAADAARDIG. Haar debuut en een vormingsroman over de hemelse hel en helse hemel van narcisme. Zij is meervoudig ervaringsdeskundige op dit gebied; daarnaast verzorgt zij lezingen, bijeenkomsten en vragen-vuurtjes over narcisme en narcistisch misbruik. Haar levensmissie is het op de kaart zetten van (verborgen) narcisme en codependentie.

Het overkomt kinderen. Eén van de ouders is narcistisch. Ze hebben geen idee, net als ik destijds. Tot ik een boek onder ogen kreeg en mijn leven hierin herkende. Wat is narcisme? Hoe is het mogelijk dat deze materie je als ontwikkelde en intelligente vrouw inhoudelijk volledig ontgaan is? Ik beet me erin vast en hoe meer kennis ik kreeg en mijn leven ging begrijpen, hoe meer het me ging intrigeren.

‘Emotioneel codependent ontwikkeld’ bleek ik te zijn. Je bent je er niet van bewust. Als kind realiseer je je niet dat je lange voelsprieten hebt, dat je je te veel aanpast aan de situatie in en ook buitenshuis en dat je je over-empathisch ontwikkelt. Het is gewoon wat het is. Je weet niet beter. Je moeder is je moeder en je vader is je vader, met alle voors en tegens die daarbij horen. Bovendien ben je als kind loyaal aan beide ouders, hoewel je de één stiekem leuker vindt dan de ander. Hoe moet je als kind dan leren om je grenzen beter aan te geven bij die ene ouder of überhaupt je grenzen aan te geven? Je wordt een product van de gezinssituatie.

Je bent gewend geraakt om je aan te passen, met je gedrag situaties positief tegemoet te komen. Ook zonder dat je je ervan bewust bent, kruipen er vriendschappen en relaties in je leven met dezelfde eigenschappen als de toxische ouder. Na meerdere (ook langdurige) relaties, die altijd geweldig begonnen en met drama eindigden, zat ik nu dus eindelijk op een interessant spoor. Altijd was er dat onderbuikgevoel geweest, die onraadradar, die je laat denken: “Huh? Hoe dan?” Je went er min of meer aan. Fijn is het allesbehalve. Abnormaal was normaal geworden.

Lotgenoten die dit ongenoegen ook hebben meegemaakt, zullen direct begrijpen wat ik bedoel. Het sloopt je. Het is de hemelse hel en helse hemel tegelijk. Helaas bestaat er enorm veel verborgen narcisme. En zo heet het niet voor niets. Het is het soort narcisme dat je niet direct in de gaten hebt en ook niet voor iedereen om de verborgen narcist heen op dezelfde manier zichtbaar en/of voelbaar is. Omgevingsfactoren en de relatie die je hebt tot de narcist, zijn mede bepalend of en hoeveel last je ervan zult ervaren. Ondanks dat er enorm veel verborgen narcisten rondlopen, wordt de samenleving niet gehinderd door algemene kennis over deze veel voorkomende persoonlijkheidsstoornis.

Iedereen kent narcisten. Meestal zonder zich daarvan bewust te zijn. Relaties met narcisten zijn om te beginnen erg vermoeiend. Opgefokt en leeggezogen word je erdoor. Narcisten leven van negatieve emoties van anderen. Dat klinkt ongelooflijk en dat is het ook, maar helaas is het de onvervalste waarheid.

Aan welke combinatie van karaktereigenschappen herken je narcisme? Ze hebben geen empathisch vermogen. Er wordt dus raar gereageerd of gehandeld op momenten waar empathie wordt verwacht. Zoals tijdens zwangerschappen, rondom bevallingen, bij ziekte, bij overlijden, bij crematies en begrafenissen en bij (vecht)scheidingen. Bij elke vechtscheiding heeft een der partijen een cluster-B-persoonlijkheidsstoornis. Twee empathische mensen doen elkaar zoiets namelijk niet aan.

Ook het tegen de andere ouder uitspelen en manipuleren van de kinderen is een zeer abnormale non-empathische en onverantwoordelijke eigenschap. Hoe schadelijk dit is behoeft denk ik geen nadere uitleg. Geen inlevingsvermogen. Ze walsen over gevoelige zaken heen of negeren het (alsof het er niet is), daar waar betrokkenheid op zijn plaats zou zijn. Een groot ego. Hij of zij voelt zich superieur, voelt zich verheven boven andere mensen.

Er wordt gemanipuleerd! Alle kanten op! Dus pathologisch gelogen, bedrogen, geprojecteerd, beschuldigd, gecomplimenteerd, gepaaid, gedevalueerd, genegeerd en gedreigd. Tot aan dreigen met suïcide plegen aan toe. Promiscue gedrag. Seksuele uitspattingen, zoals vreemdgaan, datingsites en tinder. Ook gewoon gedurende een vaste relatie. Megalomaan gedrag. Groot, groter, grootst. Duur, duurder, duurst en veel, meer, meest, dat werk. Infantiel gedrag, zandbakgedrag vertonen ze, waardoor ze aanvoelen alsof je er een kind bij hebt.

Vaak zijn ze jaloers op van alles en nog wat, spelen ze mensen tegen elkaar uit, maken anderen zwart of plegen karaktermoord (met of zonder lastercampagne) op hen. Ook vaak op hun partner of zelfs hun kind. “Mijn (ex)partner heeft/ had borderline” of “zij is gek of gevaarlijk” zijn gevleugelde uitspraken van narcisten. Recht uit het handboek voor narcisten overgenomen. Liegen is hun natuur. Ze liegen zo goed, dat ze de paus wijs kunnen maken dat hij niet katholiek is.

Anti-complimenten: cynische, met opzet kwetsende ‘complimenten’ of opmerkingen. Die ook quasi worden weggelachen. Dat wordt dan een grapje of humor genoemd (mag ik even met mijn ogen rollen?). Eén van hun hobby’s is het verpesten van vakanties, verjaardagen, feestdagen, bruiloften en andere feestelijkheden. Alles draait om hen, hun imago, macht, controle, geld en seks. Verder draaien ze alles om. Ze projecteren zichzelf op jou. Jij wordt beschuldigd van hetgeen zijzelf doen. Als een narcist je beschuldigt van vreemdgaan, dan doet hij of zij dat zelf. Zo eenvoudig kan het dan ook weer zijn. Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten… Zelfreflectie is hen vreemd. Alles ligt altijd aan een ander en een gewetensfunctie is helaas afwezig.

Schiet je al iemand te binnen uit je omgeving of uit je verleden? Misschien wel meerdere mensen. Misschien wel iemand uit je familie, je partner of een collega. Van die mensen waar vaak van wordt gezegd: “Je weet toch hoe hij of zij is…” Zij, die al zó’n reputatie hebben opgebouwd, waarmee rekening wordt gehouden.

Mensen die interessant zijn voor narcisten, nuttig zijn, zijn gewilde slachtoffers voor hen als partner of als vriend(in). Hele empathische mensen staan met stip op één in partnerkeuze. Partners worden vaak geïsoleerd van familie en vrienden en (financieel) afhankelijk gemaakt. Zowel psychisch als fysiek geweld wordt toegepast. Dit alles kan zowel zeer subtiel en geraffineerd, alsook minder subtiel en minder geraffineerd gebeuren. Hoe hoger op de ladder van de psychopathie, hoe sluwer en geraffineerder ze zijn en te werk gaan. Narcisten zijn levende boobytraps als partner of ouder.

Het is dus gedoe. Een hele hoop gedoe. En nog toxisch ook. Daarom schreef ik er een boek over – KWAADAARDIG – en geef ik lezingen. Zo kon ik iets negatiefs een positieve draai geven. Zo vond ik mijn missie.

Indien gewenst kan Bianca Verbeek bij complexe narcismevraagstukken en rechtszaken worden ingeschakeld, zowel particulier als zakelijk. Contact opnemen kan via afb.kwaadaardig.2020@gmail.com.