RINO Groep Podcast over duurzame verandering in relaties: ‘Emoties zijn markers van onvervulde behoeften’

18 jul RINO Groep Podcast over duurzame verandering in relaties: ‘Emoties zijn markers van onvervulde behoeften’

Persbericht RINO Groep

Relatietherapie met emoties als ingang tot verandering. Dat is waar EFCT om draait, vertelt Henk Jan Conradi in de nieuwste aflevering van de RINO Groep Podcast. “Emoties kunnen razendsnel bepaald gedrag triggeren. Dat kan constructief maar ook destructief gedrag zijn. En dat gaat razendsnel. Als je die circuits beter begrijpt, dan kun je ook beter inspelen op verandering.”

Om problemen in een relatie aan te pakken wordt tegenwoordig vaak Emotionally Focused Couples Therapy (EFCT) toegepast. Daarin staat het ervaren van emoties centraal. Emoties zijn markers van onvervulde behoeften, vertelt Henk Jan Conradi die als onderzoeker en docent werkt aan de afdeling Klinische Psychologie aan de UvA. “Als je je onzeker voelt, heb je vaak behoefte aan bevestiging. Dat is een voorbeeld van een emotie die verwijst naar een onvervulde behoefte en vervolgens bepaald gedrag triggert. Dat kan constructief maar ook destructief gedrag zijn. En dat gaat razendsnel. Als je die circuits beter begrijpt, dan kun je ook beter inspelen op verandering.”

Verschil EFT en CGT

Conradi legt uit hoe EFT zich onderscheidt van Cognitieve Gedragstherapie (CGT): “Bij CGT zijn het gedrag en de cognities de ingang van de interventie. Door gedrag of cognities, vaak beide in samenspel, te veranderen, probeer je negatieve emoties te downreguleren. Dus de emoties zijn het resultaat van de therapie. Bij EFT is dat andersom: emoties zijn de ingang van de therapie, omdat emoties er vaak zijn vóór de cognitie en leiden tot gedrag.”

EFT is ontwikkeld door Leslie Greenberg. Greenberg richt zich vooral op het individu. Zijn promovenda Sue Johnson heeft EFT vervolgens uitgebreid tot EFCT door de kant van relatietherapie op te gaan. Conradi: “Relatietherapie is een aparte tak van sport. Als je een paar in je therapiekamer hebt, dan ontstaan daar vaak emoties, omdat de partners direct en live op elkaar reageren. Je merkt dan ook hoe snel zo’n interactie ontspoort. Hoe snel emoties kunnen leiden tot maladaptief gedrag, zoals Greenberg en Johnson dat zeggen. En dan kun je wel denken dat je dat met gedragsverandering kunt oplossen, maar als je niet kijkt naar de emoties die het gedrag aandrijven, en emoties werken heel snel, dan zit je heel snel weer in een disfunctioneel patroon met je partner.”

Disfunctionele patronen en behoeften

Conradi legt uit dat er globaal drie disfunctionele relatiepatronen te onderscheiden zijn. Aanvallen-aanvallen, beide partners bekritiseren elkaar. Aanvallen-terugtrekken, de een beschuldigt en de ander trekt zich terug. En tot slot terugtrekken-terugtrekken. Conradi: “Cruciaal in EFT is dat je bijvoorbeeld de emotie boosheid die tot ruzies leidt niet direct probeert te couperen, maar met de partners onderzoekt welke emoties achter de boosheid een rol spelen. Dat kan bijvoorbeeld onzekerheid zijn. Boosheid heeft vaak de functie van het afschermen van die onzekerheid, maar leidt tot verwijdering tussen partners. De onderliggende onzekerheid is een belangrijke marker van onvervulde behoeften. Meestal is dat een gebrek aan acceptatie en bevestiging, steun, of ruimte om jezelf te ontplooien. Vervolgens laat je partners die behoeften uitspreken, zodat ze elkaar kunnen helpen bij de vervulling ervan. En dat leidt tot toenadering tussen partners. Niet het onderdrukken van boosheid maar het ervaren en onderzoeken van de mixen van emoties die rondom conflicten spelen en de onvervulde behoeften waar die emoties naar verwijzen leiden tot duurzame verandering.”

Gezinstherapie

EFT kan ook toegepast worden in de context van een gezin. Conradi: “We doen onderzoek in Amsterdam naar Emotionally Focused Family Therapy (EFFT). Individuele klachten van bijvoorbeeld aangemelde pubers worden daarin gereframed tot onderdeel van gezinsproblemen. De centrale hypothese daarachter is dat ruzies en weglopen tussen ouders en kinderen en tussen ouders onderling, zoveel stress in een gezin genereren dat individuele klachten verergerd worden. Het doel van de EFFT-interventies is de emotieregulatie van gezinsleden functioneler te maken waardoor het gezin in plaats van een bron van verergering van individuele klachten een bron van steun gaat worden.”

Ondanks alle voordelen die relatie- en gezinstherapie te bieden heeft, wordt het vanuit de politiek niet ondersteund, zegt Conradi. “Individuele therapie wordt wel vergoed, maar relatietherapie niet. En dat is geen goede zaak, vind ik. Als je naar onderzoek kijkt wat de bron is van welzijn voor mensen, dan staan relaties altijd in de top drie, zo niet bovenaan.”

Over de RINO Groep Podcast

De RINO Groep Podcast is een podcastserie over psychologie en de mens achter de wetenschapper. Initiatiefnemer van deze serie is de RINO Groep, een opleidingsinstituut voor mensen die werken met mensen met een psychische kwetsbaarheid. Met deze podcastserie wil de RINO Groep mensen enthousiasmeren voor wetenschappelijk kennis binnen de psychologie. Meer afleveringen vind je op de website: www.rinogroep.nl/podcast.