Podcast: efficiënte en effectieve therapie voor kortere wachtlijsten

07 okt Podcast: efficiënte en effectieve therapie voor kortere wachtlijsten

In het radioprogramma Focus op NPO Radio 1 werd onlangs gesproken met onderzoekster, therapeut en tevens universitair docent Klinische Psychologie Kim de Jong. Zij doet onderzoek naar methoden om de geestelijke gezondheidszorg zo te verbeteren dat deze efficiënter en effectiever kan worden ingezet. Volgens haar kan dit helpen om de wachtlijsten voor patiënten te verminderen.

De huidige wachtlijsten in de ggz zijn een veelgenoemd struikelblok waar zowel therapeuten als patiënten en/of cliënten tegenaan lopen. Om hier verandering in te brengen, ontwikkelde Kim de Jong – docent Klinische Psychologie aan de Universiteit van Leiden – een systeem dat inzicht geeft in de voortgang van de behandeling van cliënten. Ook deed ze onderzoek naar interpersoonlijke vaardigheden die van belang zijn voor een therapeut om zijn of haar vak goed te kunnen uitoefenen.

Work in progress

Welke eigenschappen en vaardigheden een goede therapeut allemaal nodig heeft, is helaas nog niet zo makkelijk te zeggen. “Wisten we het maar, dat is nog ‘work in progress’. We weten wel dat empathie heel belangrijk is. Veel mensen denken dan aan affectieve empathie – de gevoelsmatige kant. Maar empathie heeft ook een cognitieve kant: begrijpen wat de ander voelt, dus meer rationeel”, aldus De Jong.

Of je deze vaardigheid kunt trainen? Vanuit onderzoeken zijn er aanwijzingen dat het lezen van veel romans in de puberteit kan helpen bij het ontwikkelen van het empathische vermogen. De Jong: “Dat zou een correlatie kunnen zijn, maar er zijn aanwijzingen dat het lezen van romans echt de empathie verhoogt.”

Uit het onderzoek van De Jong kwam ook naar voren dat het voor de behandeling bevorderlijk is als therapeuten goed in staat zijn om onderlinge spanningen of problemen – zogenoemde fricties – tussen zichzelf en de cliënt op te lossen. Dat zou de effectiviteit van de behandeling verhogen.

Verbeterpunten

Maar wat kan er dan voor zorgen dat behandelingen dusdanig efficiënt worden, dat de wachtlijsten mogelijk worden teruggedrongen? “Een van de dingen waar therapeuten niet zo goed in zijn, is op tijd signaleren dat een behandeling stagneert. Als je daarbij geholpen wordt, bijvoorbeeld met voortgangsfeedback, dan zie je dat je dat kunt verbeteren”, legt de onderzoekster uit.

“Een ander punt is te lang doorgaan. Soms kun je een behandeling wel een of twee sessies eerder afronden. Dus daar is ook winst te halen.” Presentatrice Mirthe van der Drift haakt hierop in: “Winst klinkt misschien wel een beetje hard, maar het ultieme doel is natuurlijk dat de mensen die aan het wachten zijn ook de kans krijgen om voortgang te boeken en een behandeling te krijgen.” De Jong beaamt dat: “Je wilt dat iedereen een goede kans krijgt op behandeling – en dat die behandeling ook effectief is.”

Gemiste kans

Volgens De Jong wordt de voortgang van behandelingen op dit moment nog te weinig gemonitord om de effectiviteit goed te kunnen verbeteren. Hoewel haar systeem (gratis) beschikbaar is gesteld voor toepassing in de ggz, zijn er nog geen softwareleveranciers met de technologie aan de slag gegaan. Een mogelijke reden hiervoor is dat er vanuit ggz-instellingen geen concrete vraag naar is, waardoor het voor leveranciers niet interessant genoeg is om het te verwerken in de software die instellingen gebruiken. Een gemiste kans, denkt de onderzoekster.

Benieuwd naar de aflevering van Focus waarin Kim de Jong vertelt over haar bevindingen? Beluister hier de volledige podcast terug.