Kleinschalige GGZ: De Menselijke Maat in Geestelijke Gezondheidszorg

04 dec Kleinschalige GGZ: De Menselijke Maat in Geestelijke Gezondheidszorg

Persbericht Stichting Kleinschalige ggz

De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) staat onder druk. Cliënten voelen zich steeds vaker een nummer in grootschalige instellingen, terwijl zorgverleners te maken hebben met toenemende administratieve lasten. Kleinschalige GGZ, georganiseerd in zelfstandige teams van 10 tot 30 professionals, biedt een antwoord. Ondersteund door een overkoepelende organisatie zoals de Stichting Kleinschalige GGZ (SKggz), worden de voordelen van persoonlijke zorg gecombineerd met organisatorische efficiëntie.

Deze stichting SKggz heeft als doel kleinschalige GGZ-praktijken te ondersteunen zodat zij kleinschalig kunnen blijven, terwijl de administratieve, juridische en opleidingsaspecten centraal worden geregeld. Dit model creëert ruimte voor persoonlijk contact met cliënten én waarborgt de kwaliteit en continuïteit van zorg. Dat het werkt is te zien aan de bloeiende psychologiepraktijk De Zaanse Praktijk PMC-NH die sinds 2024 als eerste kleinschalige ggz-instelling valt onder SKggz.

Waarom Kleinschaligheid Werkt

De visie achter kleinschalige GGZ is niet nieuw; grote denkers in de psychiatrie en psychologie hebben in hun tijd gepleit voor zorg die mensgericht en lokaal georganiseerd is.

• Carl Rogers (1902-1987):
  Als grondlegger van de cliëntgerichte therapie benadrukte Rogers het belang van persoonlijke betrokkenheid en vertrouwen in de behandelrelatie. Zijn ideeën sluiten naadloos aan bij kleinschalige zorg, waar het individu centraal staat.
• Franco Basaglia (1924-1980):
  De Italiaanse psychiater Basaglia was een groot voorstander van humanisering in de psychiatrie. Hij voerde aan dat de zorg kleinschalig en gemeenschapsgericht moest zijn, met minder hiërarchie en meer autonomie voor professionals en cliënten.
• Carl Gustav Jung (1875-1961):
  Jung zag therapie als een diepgaand, individueel proces. Zijn visie onderstreept de noodzaak van persoonlijke aandacht, iets wat in grootschalige settings vaak verloren gaat.
• Martin Buber (1878-1965):
  De filosoof Buber benadrukte de kracht van de “Ik-Jij”-relatie, waarbij echte dialoog en verbondenheid centraal staan. Deze filosofie wordt in kleinschalige GGZ praktisch toegepast door teams die hun cliënten persoonlijk kennen.

Kleinschalige GGZ biedt meer dan persoonlijke zorg.

• Snellere beslissingen: Door korte lijnen binnen kleine teams.
• Maatwerk: Flexibiliteit om behandelingen af te stemmen op de behoeften van individuele cliënten.
• Lagere kosten: Minder bureaucratie leidt tot efficiëntie, wat zowel cliënten als zorgverzekeraars ten goede komt.

Volgens Onno Maaskant, bestuurder van SKggz, zit de kracht van kleinschaligheid niet alleen in de zorgverlening, maar ook in de menselijke maat. “Ik ben zowel professioneel als in mijn persoonlijke leven steeds meer gaan inzien dat kleinschaligheid de toekomst is. Toch ben ik ook realistisch: binnen de huidige zorgverzekeringswet en met de druk van regelgeving en administratie is het op lange termijn niet haalbaar om als volledig zelfstandige praktijk alles te bieden wat een grotere instelling kan.”

Daarom is een hybride model volgens Onno de ideale oplossing: zelfstandige praktijken blijven kleinschalig werken, maar maken gebruik van de centrale ondersteuning die SKggz biedt. “Als zelfstandige BV onder SKggz is veel meer mogelijk. We kunnen opleidingen bieden, kwaliteitscontrole uitvoeren, en onze eigen visie op zorg behouden, terwijl de bureaucratische randvoorwaarden zijn geborgd.”

Volgens Hessel Engelbregt, oprichter van SKggz, is dit een essentieel punt. “In de 25 jaar dat ik actief ben als zorgverlener zie ik allerlei voordelen van kleinschaligheid. Maar ik zie ook dat grotere organisaties veel zaken goed geregeld hebben. Het doel van SKggz is de combinatie te vinden: kleinschalig mogen denken over visie en uitvoering, omdat de onderliggende bureaucratische voorwaarden centraal worden beheerd.”

Hessel vertelt dat hij in grote organisaties heeft gewerkt maar ook als zelfstandig zorgverlener. “Alleen heb je veel vrijheid, maar het is ontzettend moeilijk om alle randvoorwaarden goed te organiseren. Zodra je samenwerkingen aangaat of medewerkers krijgt, wordt het lastig om alles netjes voor iedereen te regelen. Tegelijk is het niet fijn om steeds naar de grillige plannen van een hoofdkantoor te moeten luisteren. Op locatie weet je vaak precies wat er nodig is.”

Hoewel Hessel Engelbregt de stichting heeft opgezet, is hij er nog niet over uit wat voor rol hem zou passen in SKggz. “Het is prachtig om deze stichting leven in te blazen, dat staat op zich. Eerder heb ik me voorgenomen om alle onderdelen van de geestelijke gezondheidszorg te leren kennen en bij te dragen waar de sector wat aan heeft. Of ik verder zelf waardevol ben voor de stichting, dat weet ik nog niet. Ik blijf openstaan voor wat past bij mijn visie. Beter iets goed opzetten voor anderen dan zelf alles willen controleren. Op dit moment heb ik mijn handen vol aan andere projecten.”

Voordelen voor Gemeenten, Verzekeraars en Cliënten

Het model van SKggz bewijst dat kleinschalige zorg niet alleen beter is voor cliënten, maar ook voor de samenleving:

• Voor gemeenten: Minder langdurige en complexe zorgtrajecten door vroegtijdige, persoonlijke interventie.
• Voor zorgverzekeraars: Lagere kosten door efficiëntere processen en minder overbehandeling.
• Voor cliënten: Persoonlijke aandacht en maatwerk, met kortere wachttijden en een betere behandelervaring.
  

Conclusie

Met een model waarin kleinschalige praktijken worden ondersteund door een overkoepelende organisatie, biedt SKggz een toekomstgerichte oplossing voor de uitdagingen in de GGZ. Het combineert de kracht van persoonlijke zorg met de voordelen van schaalvergroting, zonder de nadelen van bureaucratie en verlies aan menselijkheid.

Zoals Onno Maaskant treffend concludeert: “Kleinschalig is de toekomst, maar alleen als we het samen doen.”

Bronnen:

• Rogers, C. R. (1961). On Becoming a Person: A Therapist’s View of Psychotherapy.
• Jung, C. G. (1964). Man and His Symbols.
• Buber, M. (1923). Ich und Du.
• Basaglia, F. (1987). Psychiatry Inside Out.
• Stichting Kleinschalige GGZ (interviews met Onno Maaskant en Hessel Engelbregt)

Wilt u kennismaken met Stichting kleinschalige ggz? Of hebt u specifieke vragen die u wilt voorleggen? Neem even de tijd om een bericht te sturen naar info@skggz.nl