De man die zijn hoofd verloor: boek over wanen en illusies

20 okt De man die zijn hoofd verloor: boek over wanen en illusies

Geplaatst op 10:00h in Beschouwing & Verdieping, Persbericht door Redactie 0 Reactie's

Psychiaters, neurologen en klinisch psychologen ontmoeten patiënten die de onmogelijkste dingen geloven. Dat ze van glas zijn. Dat ze in de hand van hun afgezette arm nog steeds een kopje geklemd houden. Dat ze twee jaar geleden zijn verdronken. Dat ze via het stopcontact worden afgeluisterd. Dat ze Christus zijn. Dat ze hun overleden dierbare horen scharrelen in de keuken. De variatie is eindeloos – lijkt het. In De man die zijn hoofd verloor geeft auteur Douwe Draaisma diverse voorbeelden uit de geschiedenis van mensen met een bijzondere en soms onverklaarbare perceptie van de realiteit. Wat weten we over deze fenomenen? Hoe (en waarom) komen deze gewaarwordingen in het brein tot stand? De auteur neemt je mee in de meest opmerkelijke verhalen.

Volgens Draaisma vormen wanen, fantoomervaringen en hallucinaties in werkelijkheid een mozaïek waarin patronen zijn te herkennen. “Wat ze gemeen hebben is de wanhopige vindingrijkheid waarmee het zelf logica en samenhang probeert te bewaren, een innerlijke orde, alsof de rede het allerlaatste is dat een ziel in verwarring wenst prijs te geven”, aldus de auteur, die tevens hoogleraar Geschiedenis van de Psychologie is aan de Rijksuniversiteit Groningen.

“Wanen zijn tijdgebonden. Hun expressie plaatst ze in een specifiek segment van de tijd, een omgeving, een persoonlijke geschiedenis”, schrijft Draaisma in zijn nieuwe boek. “Maar wanen hebben ook kenmerken die van alle tijden zijn. Een ervan is behoud van logica. Zelfs in de meest bizarre en oninvoelbare waansystemen zit nog een orde, een logica – ze heten niet voor niets systemen. De orde zit soms in het angstvallig bewaken van cohesie, soms in de wijze waarop uit absurde premissen toch logische conclusies worden afgeleid, soms in de rationaliteit waarmee het eigen handelen en beleven aan anderen wordt uitgelegd. Voor de patiënt zelf zijn wanen eerder een hypothese, een scenario, een verklaring, iets dat helpt om een intens verwarrende ervaring te begrijpen.”

Naast de verhalen die hij beschrijft, gaat Draaisma ook in op enkele mogelijke verklaringen, theorieën en bevindingen die uit onderzoeken of observaties naar voren zijn gekomen. Met de informatie in het boek krijgt de lezer een interessant inkijkje in een bijzondere tak van de psychologie en psychiatrie.

Over de auteur

Douwe Draaisma (1953) is als alom gekend historicus van de psychologie de auteur van een prachtig en veel gelezen oeuvre: De metaforenmachine, een geschiedenis van het geheugen; Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt, over het autobiografische geheugen; De heimweefabriek, over geheugen, tijd & ouderdom; Vergeetboek; Ontregelde geesten, ziektegeschiedenissen; De dromenwever; Als mijn geheugen me niet bedriegt. In binnen- en buitenland is zijn werk bekroond met literaire en wetenschappelijke prijzen, en zijn boeken zijn in meer dan twintig talen vertaald. Met een groot empathisch vermogen beschrijft Douwe Draaisma in De man die zijn hoofd verloor uitzonderlijke mensen die gedreven worden door de meest absurde of tragische wanen en illusies.