Aandacht voor je oren: voorkom schade door harde muziek

23 jul Aandacht voor je oren: voorkom schade door harde muziek

Het is hoogzomer en dat betekent dat ook het festivalseizoen weer volop gaande is. Tijd om even wat extra aandacht te besteden aan de gezondheid van je oren; want al die harde muziekklanken zijn natuurlijk hartstikke leuk, maar niet geheel zonder risico. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat wereldwijd zo’n 1,1 miljard mensen tussen de 12 en 35 jaar risico lopen op gehoorschade door blootstelling aan lawaai in de recreatieve setting. En zulke schade kan niet alleen fysieke, maar ook mentale klachten met zich meebrengen.

Dat harde geluiden schadelijk kunnen zijn voor het gehoor is bij velen wel bekend; toch komen er jaarlijks alleen in Nederland al duizenden jongeren bij die gehoorschade hebben opgelopen door het beluisteren van te harde muziek. Bij het bezoeken van een muzikaal evenement wordt vaak gedacht dat er vanuit de organisatie – of vanuit de overheid – maatregelen zijn getroffen om het gehoor van bezoekers te beschermen. Dit is echter lang niet altijd het geval: hoewel er bij festivals tegenwoordig vaak wel meer rekening wordt gehouden met het geluidsniveau, is er geen wettelijk maximum vastgesteld.

Veiligheid

Het geluidsniveau kan per evenement verschillen en voor bezoekers is het vaak onbekend of de veiligheidsnorm overschreden wordt. Over het algemeen kunnen geluiden bij langdurige en herhaaldelijke blootstelling schadelijk zijn vanaf een volume van 80 decibel. Vanaf 120 decibel kan er directe gehoorbeschadiging ontstaan. Het verschilt echter per persoon hoe gevoelig het gehoor is en wanneer er schade ontstaat. Daarnaast is de optelsom van blootstelling aan hard geluid over langere termijn voor iedereen anders, en zijn de schadelijke effecten ook pas na langere tijd merkbaar. Dit maakt het lastig om de effecten te onderzoeken en een duidelijk limiet te stellen voor een veilig geluidsniveau.

Beschadiging van het oor

Wanneer trilharen – bestemd om geluid over te brengen – in het binnenoor beschadigd zijn, ontstaan er problemen met het gehoor. Die beschadiging kan ontstaan door ouderdom (slijtage), maar ook door herhaling van harde geluiden, waarbij er te weinig tijd is voor herstel en de schade zich opstapelt. Het gehoor kan dan verminderen (lawaaislechthorendheid), maar geluiden kunnen ook op een afwijkende manier worden waargenomen en er kan overgevoeligheid voor harde geluiden ontstaan. Daarnaast zijn er steeds meer gevallen bekend van tinnitus: de zogenoemde oorsuizen. De KNO-vereniging schat zelfs dat tinnitus bij ruim twee miljoen Nederlanders voorkomt.

In 2012 bleek uit onderzoek van de Nationale Hoorstichting dat van de 130.000 ondervraagde bezoekers aan uitgaansgelegenheden 93 procent na afloop last heeft van het gehoor (bijvoorbeeld in de vorm van een piep of suizen), waarvan 38 procent ook de dag erna nog klachten ervaart. De website van 3FM geeft uitleg over hoe tinnitus ontstaat: de verbinding van de trilhaartjes naar de gehoorzenuw beschadigt, waardoor er een zwakker signaal aan de hersenen wordt doorgegeven en deze het geluid proberen te corrigeren. Ter compensatie van het verzwakte geluid kunnen andere tonen versterkt worden door de hersenen, en worden er geluiden waargenomen die voor anderen niet hoorbaar zijn.

Mentale klachten

Tinnitus is dus niet alleen een fysieke, maar ook een psychische kwestie. Zo kunnen stress, versterkte emoties en vermoeidheid de oorsuizen verergeren. Een piep of ruis na een feestje is vaak tijdelijk van aard, maar kan ook blijvend aanwezig zijn in je oor. Vaak wordt een piep na het uitgaan door jongeren als ‘normaal’ beschouwd, maar eigenlijk is het een teken dat er – al dan niet tijdelijke – schade is aangericht. De intensiteit, het aantal en type geluiden dat je hoort kan bij tinnitus per persoon verschillen, maar soms is het geluid zo hinderlijk dat mensen er niet meer normaal door kunnen leven en het zelfs ondraaglijk wordt.

Over het algemeen gaat tinnitus niet vanzelf over en is de schade blijvend. Er zijn inmiddels wel meer therapieën die kunnen helpen om met de geluiden om te leren gaan. Eerder dit jaar was er een nieuwe behandelmethode in het nieuws, ontwikkeld door de Universiteit van Maastricht. Deze methode bestaat uit cognitieve gedragstherapie en richt zich op het mentale stuk van de aandoening, waarbij patiënten leren om bewust naar de geluiden te luisteren en deze te accepteren. Juist de frustratie en het verzet tegen de oorsuizen kan de klachten erger maken. Door aandacht te schenken aan het geluid, kan naar een manier worden gezocht om het vervelende gevoel bij het geluid te verminderen en kan het geluid in intensiteit en beleving zelfs afnemen.

Bescherm je gehoor

Zulke behandelingen bieden hoop voor de vele mensen die al met deze gehoorproblemen rondlopen, maar het verstandigst is natuurlijk om schade te voorkomen of verslechtering zoveel mogelijk te beperken. Omdat er nog geen wet- of regelgeving is die je hiertegen beschermt, kun je het beste zelf voorzorgsmaatregelen nemen. Zorg bijvoorbeeld dat je altijd gehoorbescherming in de vorm van oordoppen bij je hebt wanneer je een feest, evenement of festival bezoekt waar de muziek wat harder kan staan. Er zijn varianten met muziekfilter beschikbaar, waardoor je ook met de oordoppen in nog goed van de muziek kunt genieten.

Daarnaast is het altijd verstandig om alert te blijven op hoe het geluidsniveau is afgesteld en na te gaan of het voor jezelf nog prettig is om naar te luisteren. Probeer om niet te dicht naast de boxen te gaan staan, en ook op het volume te letten wanneer je zelf muziek afspeelt. Dus ook als je met een koptelefoon op het strand ligt: wees een beetje lief voor je oren!

Ben je benieuwd hoe het er op dit moment voor staat met jouw gehoor? Online kun je diverse hoortesten doen. Als je denkt dat er sprake kan zijn van schade, ga dan langs bij een audicien voor een uitgebreide gehoortest en deskundig advies.