Zorgen om schade van roken en vapen in samenleving

26 okt Zorgen om schade van roken en vapen in samenleving

Bron: Trimbos-instituut

De maand oktober staat met de campagne Stoptober in het teken van stoppen met roken. Helaas is roken nog steeds een groot probleem onder diverse leeftijdsgroepen in de samenleving. Roken is niet alleen schadelijk voor de roker zelf, maar belast ook anderen via tweedehands en derdehands rook. Onder jongeren is naast het gebruik van sigaretten het gebruik van vapes de afgelopen tijd flink populair geworden; deskundigen maken zich zorgen om deze ontwikkeling en waarschuwen voor de risico’s. We zetten een aantal feiten, cijfers en adviezen van het Trimbos-instituut op een rij.

“Nieuwe cijfers zijn alarmerend: bijna net zoveel jongeren vapen als roken”, schrijft het Trimbos-instituut op haar website. “21,7 procent van de Nederlandse jongeren en jongvolwassenen (12 tot en met 25 jaar) heeft in het afgelopen jaar een e-sigaret gebruikt. Bijna een derde (27,4 procent) heeft sigaretten gerookt. En 69,1% van de jongeren die maandelijks een e-sigaret gebruiken, roken óók maandelijks sigaretten. Dat komt uit de nieuwe Jongerenmonitor tabaks- en nicotineproducten.”

“Een groot deel van de jongeren die vapen, rookt ook tabakssigaretten. Dat is zorgelijk. We zagen dat nog niet eerder zo duidelijk in Nederlandse cijfers”, aldus arts-epidemioloog Esther Croes. “Het idee dat jongeren maar beter kunnen experimenteren met een e-sigaret dan met een tabakssigaret is dus lariekoek: tweederde van de vapende jongeren rookt. Zij worden ook nog eens blootgesteld aan de schadelijke stoffen uit de tabakssigaret én uit de vapedamp. […] In de huidige vapes zit bijvoorbeeld vaak nicotinezout. Dat is een vorm van nicotine die niet scherp is in de keel en razendsnel in de hersenen aankomt. Zo raken deze jonge tieners snel en ongemerkt verslaafd aan nicotine. Zeer zorgwekkend!”

Van vapen wordt vaak gedacht dat het relatief onschuldig is, helaas is dat niet het geval. Een vape kan zelfs meer nicotine bevatten dan een of meerdere pakjes sigaretten samen, en nicotine kan zowel op korte als op lange termijn schade toebrengen aan de hersenen en diverse mentale problemen veroorzaken. Meer informatie, waarschuwingen en tips om het gesprek aan te gaan met kinderen is te vinden op artsenslaanalarm.nl.

Derdehands rook

Onder zowel de jeugd als oudere bevolkingsgroepen worden ook sigaretten nog veelvuldig gebruikt. Dat meeroken met iemand uit de omgeving schadelijk kan zijn is bij de meeste mensen wel bekend, maar tabaksrook kan ook achterblijven op onder andere meubels, vloeren en kleding. In dit geval spreekt men van ‘derdehands rook’, en het gevaar hiervan wordt nog relatief weinig belicht. Meer hierover lees je in deze infographic.

Zo blijkt derdehands rook voor een deel uit dezelfde schadelijke stoffen te bestaan als sigarettenrook. Onderzoek laat zien dat die stoffen schade toebrengen aan bijna alle delen van het lichaam, en dat mensen die meer blootgesteld worden aan derdehands rook ook vaker longklachten hebben. Daarnaast kan derdehands rook maanden tot jaren blijven hangen, en na verloop van tijd nóg schadelijker worden wanneer het reageert met andere stoffen in de lucht. Bij elke volgende sigaret stapelen de schadelijke stoffen in de ruimte zich op. Zeker jonge kinderen lopen hierdoor extra risico op het binnenkrijgen van schadelijke stoffen, welke het lichaam op jonge leeftijd ook nog moeilijker kan verwerken.

Training voor het begeleiden van (aanstaande) ouders

Stoppen met roken is de beste manier om de risico’s voor jezelf, je kinderen en je omgeving te beperken. Als zorgverlener kan het lastig zijn om hierover in gesprek te gaan met (aanstaande) ouders. Om zorgverleners op dit vlak te ondersteunen en te leren wat zij kunnen betekenen voor cliënten in het stoppen met roken en rookvrij blijven, heeft het Trimbos-instituut de training ‘Rookvrije Start’ ontwikkeld. Deze training is bedoeld voor alle zorgprofessionals die gesprekken voeren met (aanstaande) ouders. Kijk voor meer informatie op deze pagina.