Neuroloog luidt noodklok: bestrijdingsmiddelen gelinkt aan Parkinson

19 jul Neuroloog luidt noodklok: bestrijdingsmiddelen gelinkt aan Parkinson

Neuroloog en hoogleraar Bas Bloem, werkzaam bij het Radboudumc in Nijmegen, doet een dringende oproep aan de Nederlandse overheid om in te grijpen in het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Uit diverse onderzoeken over de hele wereld is gebleken dat pesticiden een grote risicofactor zijn voor het ontwikkelen van Parkinson. De Gezondheidsraad ziet eveneens reden voor ongerustheid, maar in plaats van direct maatregelen te nemen, wacht Nederland liever eerst nóg meer onderzoek af.

De wereldwijd bekende expert op het gebied van Parkinson maakt zich grote zorgen over de flinke toename van het aantal patiënten, zo is te lezen in het Algemeen Dagblad. De terughoudendheid van de Nederlandse overheid om maatregelen te nemen, is wat Bas Bloem betreft niet terecht: “Sjonge, het is verdorie urgent! Hoe moeten wij in vredesnaam straks aan volgende generaties uitleggen dat zij Parkinson kregen omdat wij veel te lang aarzelden om maatregelen te nemen?”

Slachtoffers

Vooral boeren die de bestrijdingsmiddelen gebruiken lopen extra risico op het krijgen van Parkinson. “Zij zijn dus zelf ook slachtoffer, ik beschouw hen niet als dader. Het is de overheid die moet ingrijpen”, aldus Bloem in het AD. Ook omwonenden worden blootgesteld aan hogere concentraties van de schadelijke producten: “We vinden de pesticiden terug op hun keukentafel en in de luiers van hun baby’s.”

Hier blijft het echter niet bij. “Wie bijvoorbeeld levenslang veel melkproducten gebruikt loopt een verhoogd risico op Parkinson. En er zijn studies die laten zien dat mensen ook worden blootgesteld aan pesticiden als ze bespoten groenten en fruit eten. Het precieze effect van het gif op ons voedsel wordt nog nader onderzocht”, vertelt de Parkinson-expert.

Wachten op meer onderzoek

Het Nederlandse beleid omtrent het toestaan van bestrijdingsmiddelen loopt achter op de kennis uit onderzoeken en maatregelen die in andere landen worden getroffen. “Wat wereldwijd geldt is hier echt niet anders. Dat zal nieuw Nederlands onderzoek zonder twijfel ook uitwijzen. In Frankrijk is Parkinson al erkend als beroepsziekte onder (wijn)boeren en Duitsland overweegt dat ook te doen. In Nederland moeten wij niet langer dralen maar het zekere voor het onzekere nemen. Pesticiden moeten in de ban als er ook maar de geringste twijfel over is. Want anders maakt Parkinson onnodig meer slachtoffers.”

Aantasting hersencellen

Niet alleen ouderen worden door deze ziekte getroffen, ook op jonge leeftijd kan het al voorkomen. Omgevingsfactoren lijken hier een duidelijke rol bij te spelen. Over de relatie tussen bestrijdingsmiddelen en Parkinson legt Bloem het volgende uit: “Je krijgt verschijnselen als je 70 tot 80 procent kwijt bent van de cellen die dopamine produceren in de zogenoemde zwarte stof, een kern in de hersenen. Bestrijdingsmiddelen tasten die cellen aan. Als je in de jaren zestig van de vorige eeuw bent blootgesteld aan die chemische middelen waarbij de helft van je dopamine-cellen is vernield, dan kan later ouderdom de rest doen. Want hoe ouder je wordt hoe meer cellen sowieso afsterven.”

Ook als we nu stoppen met het gebruik van deze middelen, kunnen we nog geruime tijd aan schadelijke stoffen worden blootgesteld. “Wat vijftig jaar lang op de akkers is gespoten zit voor een deel nog in de bodem, het waait op, we ademen het in en het doet alsnog zijn vernietigende werk. Het gebruik van Paraquat, een verschrikkelijk giftige stof voor mens en dier, is pas in 2007 verboden. Nog lang niet bij alle mensen die eraan zijn blootgesteld heeft dat al tot Parkinson geleid. Bij een deel van hen kan dat zeker nog komen.” Dit is terug te zien in onderzoek bij muizen. “Als we Paraquat in een lage dosis aan zo’n beestje geven, zien we onder de microscoop dat vijftig procent van de dopamine-cellen eruit is geklapt.”

Gevaarlijke cocktail

Hoe zit het dan met nieuwe bestrijdingsmiddelen? Bloem: “Die zijn onvoldoende getest op schadelijkheid, het is dus geenszins zeker dat deze broertjes en zusjes niet giftig zijn voor onze hersenen.” Daarnaast worden verschillende pesticiden regelmatig door elkaar heen ingezet. “Wat het effect is van zo’n cocktail is al helemaal niet onderzocht. En ook niet wat er gebeurt als een boer het ene gif gebruikt en zijn buurman het andere, want dan vermengen die middelen zich ook met elkaar. […] De ziekte neemt sneller toe dan Alzheimer. Hóe schrijnend is het dan te weten dat we een deel daarvan gewoon zouden kunnen voorkomen.”

Meer weten over dit onderwerp? Lees hier het volledige artikel van het Algemeen Dagblad. Of bekijk hieronder het college van Bas Bloem over Parkinson bij de Universiteit van Nederland.