Page 9 - GGZ Vakblad jaargang 2 nummer 1
P. 9
ISSN: 2589-8108 DOI: https://doi.org/10.31739/GGZV.2019.1.7 © GGZ Vaktijdschrift, 2019;1(2):7-23
Rechtuijt en Noordermeer Prenatale Stress en Cognitieve, Psychiatrische en Motorische Ontwikkelingsstoornissen van het Kind: systematische review
I Inleiding acute rampen zoals ‘9/11’ in New York
De afgelopen decennia is er door [21], de atoomramp bij Chernobyl [10]
verschillende studies gesuggereerd dat en een Canadese ijsstorm [14]
prenatale moederlijke stress (PNMS) onderzocht. De resultaten wijzen op
invloed heeft op de ontwikkeling van het negatieve effecten van deze stressvolle
ongeboren kind [1-5]. PNMS kan leiden gebeurtenissen op de ontwikkeling van
tot een lager geboortegewicht en een het kind, waaronder een verhoogd risico
vroegere bevalling [6-9], emotionele- en op depressie en ADHD [10]. Prenatale
gedragsproblemen als aandachtstekort- blootstelling aan een middelmatig
hyperactiviteitsstoornis (attention deficit ernstige natuurramp bleek geassocieerd
hyperactivity disorder; ADHD) [10, 11], met lagere cognitieve vermogens en
normoverschrijdende gedragsstoornis lagere taalvaardigheden van het kind op
(conduct disorder; CD) [11, 12], zelf- 5,5-jarige leeftijd [14]. Ook leidt een
gerapporteerde angst bij het kind [11, ernstige mate van stress als gevolg van
13], taalproblemen [14] en een minder de dood van een naast familielid
functionerend werkgeheugen [15, 16]. mogelijk tot schizofrenie [17]. Daarnaast
Verder blijkt schizofrenie vaker voor te lijkt er een samenhang tussen
komen bij kinderen waarvan de moeder ontwikkelingsuitkomsten van het kind en
tijdens de zwangerschap ernstige stress mildere stress, zoals alledaagse stress, of
ervaart [17, 18]. Tot slot is er ook bewijs zwangerschaps-specifieke stress. Zo
gevonden voor een veranderd bleek een hoge mate van milde
functioneren van de hypothalamus- dagelijkse stress samen te hangen met
hypofyse-bijnier as (HPA-as) en lagere mentale en motorische
veranderde niveaus van het stress ontwikkelingsscores bij baby’s van 8
gerelateerde hormoon cortisol in maanden [22]. Aan de andere kant is
kinderen [11, 16, 19-21]. echter ook gerapporteerd dat een milde
Verschillende studies richten zich op tot middelmatige mate van prenatale
verschillende intensiteiten van stress. Zo stress juist kan leiden tot een verbeterde
zijn de effecten van ernstige stress door mentale en motorische ontwikkeling
© GGZ Vaktijdschrift, 1 juni 2019 8
