Page 20 - GGZ Vaktijdschrift nummer 2; 2018
P. 20
ISSN: 2589-8108 © GGZ Vaktijdschrift, 2018; 2(1): 15-30
Zuzanka Deijen Kunst als geneesmiddel
Een belangrijk moment was de publicatie Dubuffet vond dat 'cultuur', dat is de
van Bildnerei der Geisteskranken [15] gevestigde kunst cultuur, erin was geslaagd
(kunstenaarstalent van geesteszieken) in om elke nieuwe ontwikkeling te
1922, door Dr. Hans Prinzhorn. Dit was de assimileren in de kunst en hierdoor elke
eerste formele studie van psychiatrische soort van kracht die het gehad zou kunnen
werken op basis van een compilatie van hebben weg heeft genomen. Het resultaat
duizenden voorbeelden uit de Europese was het verstikken van echte uitdrukking.
instellingen. Het boek en de kunstcollectie Art Brut was zijn oplossing voor dit
kregen veel aandacht van de avant-garde probleem, alleen Art Brut was immuun
kunstenaars van die tijd, bijvoorbeeld van voor de invloeden van cultuur, immuun
Paul Klee, Max Ernst, en Jean Dubuffet. voor geassimileerd worden, omdat de
kunstenaars zelf niet bereid of in staat
Mensen met een artistieke opleiding
waren om te worden geassimileerd.
evenals beroemde kunstenaars zijn niet
immuun voor geestesziekten en kunnen De belangstelling voor ‘buitenstaander’
ook worden geïnstitutionaliseerd. praktijken van de twintigste-eeuwse
Bijvoorbeeld William Kurelek, later kunstenaars en critici kan gezien worden
onderscheiden met de Orde van Canada als onderdeel van de steeds nadrukkelijkere
voor zijn artistieke levenswerk. Als jonge afwijzing van gevestigde waarden binnen
man werd hij toegelaten tot het Maudsley het moderne milieu. Het begin van de 20e
Psychiatric Hospital, waar hij werd eeuw gaf aanleiding tot het Kubisme en de
behandeld voor schizofrenie. In het Dada, Constructivistische en Futuristische
ziekenhuis schilderde hij en produceerde bewegingen in de kunst, die allemaal
The Maze, een donkere uitbeelding van betrokken zijn bij een dramatische
zijn gemartelde jeugd. Hij werd beweging weg van culturele vormen van
overgebracht van de Maudsley aan het verleden. Dadaïst Marcel Duchamp,
Netherne Ziekenhuis van november 1953 bijvoorbeeld, verliet ‘schilderkunstige’
tot januari 1955 om te werken met Edward techniek zodat het toeval een rol kreeg bij
Adamson (1911-1996), een pionier op het het bepalen van de vorm van zijn werken
gebied van beeldende therapie, en of om simpelweg bestaande 'kant en klare'
bedenker van de Adamson Collection. objecten als kunst mogelijk te maken en
hier een diepere betekenis aan te geven.
© GGZ Vaktijdschrift, 1 december 2018 19
