Boek over het ego, zelfontwikkeling en de verbinding met anderen

14 sep Boek over het ego, zelfontwikkeling en de verbinding met anderen

Ons ego staat ons in de weg in de verbinding met anderen en in onze persoonlijke groei, volgens sociaal psycholoog, onderzoeker en hoogleraar Roos Vonk. “Als je steeds aan het werk bent om leuk, lief, stoer of slim genoeg te zijn, kun je nooit echt ontspannen of je werkelijk verbonden voelen met de ander”, schrijft ze in haar nieuwste boek. Mijn ego heeft altijd gelijk – Van zelfbedrog naar zelfkennis is deze week verschenen bij uitgeverij Meulenhoff.

De onderzoeker stelt dat ons ego een grotere rol speelt dan we vaak denken; in ons zelfbeeld, onze keuzes en vele sociale situaties. Vonk: “Het ego heeft een slechte naam, maar het is in wezen dat stemmetje in je hoofd dat zegt: ik wil goed genoeg zijn, ik wil gewaardeerd worden, ik wil meetellen.”

In het boek brengt ze inzichten uit haar eigen onderzoek en dat van anderen samen. Zo besteedt ze aandacht aan haar eerdere onderzoek naar slijmen. “Mensen vinden het heel irritant wanneer anderen slijmen om bijvoorbeeld een wit voetje te halen bij de baas. Maar voor degene tegen wie geslijmd wordt, werkt het als een tierelier”, legt ze uit. “Het ego kleurt dan de interpretatie van het slijmgedrag.”

Spiritueel narcisme

Dat het ego zo vaak ons doen en laten bepaalt is problematisch, volgens de hoogleraar. “Je mist hierdoor de verbinding met je medemens, omdat je met jezelf bezig bent. Je probeert bijvoorbeeld jezelf zo goed mogelijk te presenteren, je schiet in een kramp als je kritiek krijgt. Bovendien staat het onze ontwikkeling in de weg, doordat we ons falen en onze morele overtredingen goedpraten.” Zo laat ze zien dat het ego altijd op de loer ligt. “Dat kan zelfs gebeuren als mensen spirituele training volgen, bedoeld om hun ego te overstijgen.”

Zelf deed ze onderzoek naar dit ‘spiritueel narcisme’: het idee dat je door je spirituele ontwikkeling bijzonderder bent dan anderen. “Spiritualiteit wordt vaak gezien als een manier om het ego te overstijgen. Maar als je verder komt in die spirituele training, komt het ego toch vaak om de hoek kijken en denk je: wat ben ik goed bezig!”

Loskomen van het ego

In de moderne westerse wereld is er veel aandacht voor het persoonlijke individuele zelf, schrijft de sociaal psycholoog. “Veel mensen vinden dat ze ‘recht hebben’ op geluk, op het uitspreken van hun meningen, oordelen en ieder onderbuikgevoel, op het ontdekken van hun bijzondere kwaliteiten en hun ‘passie’. Door die nadruk op het individu, is er minder oog voor het belang van de band met anderen. We onderschatten hoe sterk we worden beïnvloed door onze omgeving, door de mensen om ons heen. En het menselijk gevoel van superioriteit krijgt steeds ernstiger gevolgen. Het is daarom nog belangrijker geworden dat we tot meer zelfkennis komen en ons bewust worden van onze beperkingen”, zo redeneert ze.

Ons ego helemaal afschudden zal helaas niet lukken, maar met meer kennis kunnen we het beter in beeld krijgen, waardoor de impact ervan minder dwingend wordt, denkt Vonk. “Dan kunnen we de betere helft van onszelf ontdekken en verder ontwikkelen. Een eerste stap daarin is je bewust te worden van je ego. Om jezelf te leren kennen moet je beseffen dat je in de basis net zo bent als iedereen.” Met haar boek brengt Vonk meer inzicht in die psychologische basis, en laat ze met levendige voorbeelden zien dat dit niet anders is voor mensen die denken: ik ben zo bijzonder, dit gaat niet over mij.

Roos Vonk presenteert haar nieuwe boek op 20 september in boekhandel Dekker v.d. Vegt in Nijmegen. Meer informatie over dit evenement en de mogelijkheid tot aanmelden, vind je hier.